رابطه هزینه ی آب با مقیاس و اندازه ی واحدهای کشاورزی

شواهد موجود حاکی از آن است که صرفه جوییهای مقیاس تاثیر مهمی روی رشد اقتصادی و رشد بخش کشاورزی دارد. می باشد که موجب صرفه جوییهایی در (Increasing Returns to Scale) این پدیده ناشی از بازده مقیاس فزاینده هزینه های تولید شده و باعث میشود که هزینه تولید هر واحد محصول را در واحدهای تولیدی که دارای مقیاس بزرگتری هستند کاهش دهد. در این مقاله به نتایج بعضی از مطالعات در این زمینه اشاره شده است. مطالعه ای درباره یکی از کشورهای پردرآمد مشخص نموده است که 9 درصد رشد اقتصادی آن کشور مدیون صرفه جویی مقیاس بوده است. مطالعه ای در مورد تولید برنج در ژاپن نشان میدهد که با افزایش وسعت مزارع هزینه های تولید هر کیلو برنج کاهش یافته است؛ در سالهای 1980 ، 1985 و 1988 هزینه تولید هر کیلوگرم برنج در مزارع بزرگتر از 3 هکتار 61 درصد هزینه در مزارع کوچکتر از 0/3 هکتار بوده است . مطالعاتی در مورد تولید گندم در ترکیه و اردن نشان دهنده بازده مقیاس فزاینده و رابطه معکوس بین هزینه و اندازه مزرعه بوده است. مطالعات انجام شده در ایران نشان میدهد که در تولیدات زراعی و باغی بازده مقیاس فزاینده و هزینه های کاهنده وجود داشته است. مطالعات در استان فارس رابطه معکوس بین سود در هکتار و میزان پراکندگی اراضی را نشان میدهد. مطالعه ای که در استان اصفهان صورت گرفته است گویای آن است که پراکندگی اراضی در مقایسه با یکپارچگی اراضی باعث کاهش تولید میشود. مطالعه ای در مورد تولید گندم آبی در آذربایجان غربی رابطه معکوس بین سطح زیرکشت و هزینه های هر هکتار را نشان میدهد. همین مطالعه رابطه مستقیم بین هزینه های هر هکتار و میزان پراکندگی قطعات زمین را نشان داده است. مطالعه ای در مورد تولید سیب درختی در شهرستان ارومیه که بزرگترین تولید کننده سیب درختی در کشور است نشان میدهد که اکثر باغها در منطقه مورد مطالعه کوچکتر از 2/5 هکتار بوده ودر این گونه باغ ها رابطه معکوس بین شاخصهای مختلف هزینه تولید و شاخص های مختلف وسعت فعالیت تولید سیب وجود داشته است. مطالعات در مورد رابطه بین هزینه آب و مقیاس نشان میدهد که در تولید گندم آبی، جو آبی و سیب درختی هزینه آب با وسعت زمین رابطه معکوس و با پراکندگی قطعات زمین رابطه مستقیم داشته است. باتوجه به اینکه بخش کشاورزی مهمترین مصرف کننده آب بوده و باتوجه به اینکه واحدهای کشاورزی ایران اکثرا کوچک و دارای قطعات زمین پراکنده هستند افزایش مقیاس و اندازهی این گونه واحدها میتواند باعث صرفه جویی زیادی در مصرف آب و هزینههای مربوط شده و مشکلات ناشی از بحران آب را کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

بازده مقیاس فزاینده ، واحدهای کشاورزی ، هزینه های تولید ، هزینه آب