بهبود کیفیت آب سیستم های پرورشی آبزیان به روشهای زیستی

یکی از مشکلات پرورش دهندگان ماهی، تجمع آمونیاک دفعی ناشی از ماهیان و تجزیه مواد آلی ناشی از فضولات ماهی و غذای خورده نشده میباشد. کنترل این ترکیب و ترکیبات حاصل از متابولیزه شدن آن (نیتریت و نیترات) از جمله مهمترین عوامل محدود کننده پرورش متراکم آبزیان خواهد بود. بنابراین ضروری است تا ترکیبات مذکور بهمراه سایر مواد زائد از سیستم حذف شوند. سادهترین راه حذف نیترات تعویض آب است. این بدین معنی است که پساب استخرها باید بطور دائم تخلیه شده و آب تازه جایگزین گردد. آینده تولید آبزیان مستلزم استفاده از آب با حداکثر صرفه- جویی و حذف مواد زائد با حداقل مصرف انرژی و به روشی سازگار با محیطزیست میباشد و هدف از تحقیق حاضر ارائه راهکارهای زیستی نوین جهت بهبود کیفیت آب در مزارع پرورش ماهیان است. امروزه استفاده از روشهای بازچرخه آب در سیستم های پرورشی آبزیان بصورت گستردهای مورد استفاده قرار گرفته و در آینده نیز روبه افزایش خواهد بود. در چنین سیستم هایی پساب سرشار از محصولات جانبی متابولیک بوسیله روشهای فیزیکی و زیستی تصفیه میگردد. یکی از روشهای تصفیه پساب در این سیستمها استفاده از فیلترهای زیستی است. در این فیلترها گروهی از باکتریها امونیاک سمی را بعنوان یک منبع انرژی به نیتریت که یک ترکیب سمی دیگر برای ماهیان است تبدیل کرده و سپس نیتریت به سرعت توسط گروه دیگری از باکتریها به نیترات و در نهایت به گاز نیتروژن اکسیده میشود. بعلاوه فسفر و ازت منبع غذایی مفیدی برای گیاهان می باشند و بر همین اساس سیستم تصفیه ای دیگری با استفاده از جلبکها برای حذف نیترات و فسفات و همچنین رنج وسیعی از آلاینده ها از جمله فلزات سنگین تکوین یافته که در آکواریومهای خانگی گرفته تا مزارع بسیار بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد. در این سیستم با فراهم نمودن صفحاتی جهت رشد جلبکهای سبز در حضور نور کافی شرایط انجام فتوسنتز توسط جلبکها و حذف نیترات فراهم میگردد. جلبکها در مقایسه با سایر گیاهان رشد سریعتری داشته و توانایی بیشتری در جذب مواد زائد محلول در آب دارند و به عنوان یک محصول جانبی جهت مصارفی مانند خوراک دام، تولید سوخت پاک و... بخوبی قابل استفاده هستند. باتوجه به نقش جذب نیترات و فسفات توسط این جلبکها پودر حاصل از این آنها پس از برداشت یک جایگزین بسیار عالی برای کودهای شیمیایی فسفاته و ازته مورد استفاده در کشاورزی میباشد. علاوه بر این امروزه به منظور صرفهجویی در مصرف آب و ممانعت از آلودگی محیط در اثر دفع آب آلوده کشت ترکیبی سبزیجات و سیفیجات و آبزیان در ابعاد کوچک جهت مصارف خانگی تا ابعاد تجاری در قالب سیستمهای اکواپونیک اجرا میگردند که علاوه بر بهبود کیفیت آب باعث افزایش بازدهی و تولید محصول بیشتر و سالمتر در واحد سطح کمتر میشوند. یک گزینه دیگر جهت بهبود کیفیت آب در مزارع پرورش ماهی، استفاده از نرمتنان بصورت توأم با گیاهان است. نرمتنان علاوه بر حذف مقادیری از ترکیبات آلی نظیر فسفر و ازت از پساب قادرند میزبان TSS، کدورت و BOD5 پساب را تا حد چشمگیری کاهش داده و تا حدودی آلودگیهای میکروبی موجود در پساب سیستم را نیز تعدیل نمایند.