بررسی تحولات تاریخی شهرسازی با تاکید بر شهرسازی ایرانی اسلامی

شهر اسلامی شهری است که در معماری آن از نمادهای اسلامی استفاده شده باشد و مبتنی بر فرهنگ و تمدن اصیل اسلامی باشد. شهر اسلامی در ابعاد فیزیکی، اجتماعی، دینی، اقتصادی و سیاسی دارایهویتی مستقل و اسلامی است. این مقاله تعریف شهر اسلامی و خصوصیات آن را مورد بحث قرار می دهد. بنا به تعریف محققان و پژوهشگران مسلمان سده های میانه مبنی بر اینکه، شهر اسلامی جائیاست که در آن مسجد جامع، بازار و گرمابه همگانی باشد، نگاه تک سو نگرانه به این موضوع پرسش پذیر است. لذا در این مطالعه به بررسی دقیق تر سویه های شکلی و همچنین مبانی و اصول شهرسازی اسلامی با استناد به تعاریف پژوهشگران گوناگون پرداخته شده است. همچنین در این مقاله روند تحولات شهر نشینی و شهرسازی در آغاز خلافت اسلامی و نیز کارکرد امنیتی شهرهای اسلامیمورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق به روش توصیفی انجام شده است و ابزار گرد آوری، اطلاعات اسنادی، استفاده از کتب و متون و جستجوی اینترنتی بود.نتایج و یافته های تحقیق نشان داد که شهر اسلامی علاوه بر موقعیت طبیعی و ویژگیهای کالبدینشانگر رفتارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مردم بوده و عواملی مانند قواعد طبیعی، عقاید مذهبی، قوانین شریعت و اصول اجتماعی در زمینه نظم و طرح شهر اسلامی نقش مهمی ایفا کرده اند

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، مسجد ، بازار ، کارکردهای شهر اسلامی ، امنیت شهرهای اسلامی