مخاطرات محیطی و تاثیر آن در توسعه پایدار روستایی

وقوع حوادث طبیعی مختلف از مهمترین عوامل ایجاد اختلال در توسعه و ثبات جامعه روستایی به شمار می رود و سالانه آسیب های زیادی به سرمایه ها ، تولیدات ، زیرساخت ها و ابنیه روستایی وارد می کند. دامنه خطرها امروزه بر تحقق توسعه پایدار روستایی سایه افکنده است. تحقیقات نشان می دهد که مصیبت های آب و هوایی، متداولترین خطرها بوده و بر جمعیت زیادی تاثیر می گذارد و دارای پیامدهای مخربتری بر زندگی انسان ها می باشد. درگیری های داخلی ناشی از تغییرات اقلیمی و خشکسالی ها ، موجب مهاجرت و مصیبت زدگی مردم به خصوص در حوزه های روستایی می گردد. عملکرد انسان عامل تشدید بسیاری از این مخاطرات طبیعی به شمار می رود. بیابان زایی و کاربرد جاهلانه زمین در تاثیر خطر خشکسالی دخالت دارد. پیش بینی می گردد، روند گرم شدن زمین، تخریب محیط زیست و بسیاری از مخاطرات ناشی از فعالیت های انسان ، باعث افزایش تعداد و شدت مخاطرات طبیعی در زمین گردد. توسعه علیرغم تمامی مزیت هایی که برای انسان ایجاد کرده است ، اما همواره با آثار منفی و مخربی نیز همراه بوده است. با توجه به موقعیت قرارگیری کشور و نحوه پراکنش نقاط روستایی، بخش مهمی از فرایندهای خطرناک طبیعی در این زمینه قابلیت ظهور دارند. فشار جمعیت برای استقرار در نقاط خطرناک و استفاده نادرست و بیش از حد از منابع طبیعی در نواحی روستایی کشور،آن ها را در مقابل مخاطرات،آسیب پذیر تر ساخته است.برخی از مخاطرات همانند،سیلاب،لغزش،زمین لرزه و ...در یک بخش محدود جغرافیایی و در زمان اندک و به سرعت اتفاق می افتد، ولی برخی از مخاطرات همچون، تغییرات اقلیمی، خشکسالی ها، جنگ های داخلی و بی ثباتی اجتماعی و ... ممکن است به آرامی و در بازه زمانی درازمدت به وجود آید. هر کدام از مخاطرات تاثیرات متفاوتی می تواند بر توسعه پایدار روستایی داشته باشد. در بخش های زیادی از مناطق کوهستانی ، عملکردها ،باعث افزایش خطرپذیری و آسیب پذیری روستاها شده است. هر ساله بر تعداد روستاهایی که دچار لغزش دامنه ای و آسیب سیلاب می گردند ، افزوده می شود. در مناطق دشتی نیز با پایین رفتن سفره آب های زیر زمینی ، بسیاری از روستاها با نشست زمین ، شور شدن منابع آبی، کاهش سطح اراضی آبی ، خشک شدن باغات و ایجاد فروچاله ها مواجه هستند. همه این ها از جمله مهمترین عواملی هستند که در دراز مدت توسعه پایدار روستایی را با خطر مواجه می سازد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی و با تکیه بر تجارب قبلی ، نوشته ها و مطالعات انجام شده در زمینه مورد مطالعه تهیه شده است . هدف اصلی از نگارش مقاله ، دستیابی به رابطه معنی داری از بروز مخاطرات محیطی و توسعه پایدار روستایی بوده و تاثیرات متقابلی که توسعه ناهمگون روستایی می تواند بر تشدید و بروز حوادث و رخدادهای طبیعی و غیر طبیعی داشته باشد را در بر می گیرد.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار روستایی ، مخاطرات طبیعی ، مخاطرات انسان ساخت ، تغییرات اقلیمی ، خشکسالی