روش های ارایه خدمات مراقبتی توانبخشی به افراد سالمند دارای معلولیت توسط معاونت توانبخشی بهزیستی استان گیلان در سال 1396

پدیده Aging روندی است که به صورت آهسته و پیوسته زندگی افراد را تحت تاثیر قرارداده و بدون اعمال فشار ناگهانی ساختار کلی فرد را به سمت ناتوانی و ازکارافتادگی ونیاز به حمایت دیگران هدایت می نماید.سالمندی فرآیندی زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را در برمی گیرد.یکی از دستاوردهای مهم دانش امروز بشری ارتقاء سطح سلامتی و بهداشت در زندگی و به دنبال آن ،افزایش طول عمر انسان است. در حال حاضر قریب به یک میلیارد نفر از جمعیت کنونی جهان را افراد سالمند بالای 60 سال تشکیل می دهند که تا 25 سال آینده به بیش از 2/1 میلیارد نفر خواهد رسید.کشورما نیز بعلت افزایش شاخص های بهداشتی ودر نتیجه افزایش امید به زندگی واز سوی دیگر کاهش موالید ناشی از سیاست های تنظبم خانواده تحت تاثیر پدیده سالمندی می باشد. این روند فزاینده در ده سال آینده ، بیست وپنج درصد کل جمعیت را دربر خواهد گرفت ، یعنی جمعیتی بالغ بر یک چهارم از کشور را گروه سنی سالمندان تشکیل خواهند داد.رشد جمعیت سالمندی از یک سو و لزوم توانمندسازی ایشان از سوی دیگر، تقاضا برای خدمات مراقبتی توانبخشی سالمندان را افزایش داده است. لذا آشنایی با فرایند پیری وبررسی شیوه های مراقبتی وبرخورد با سالمندان وبه تبع آن طراحی سازوکارهای مراقبت ونگهداری از آنان از ضروریات است که جامعه امروز ما بیش از پیش به آن نیازمند است. امروزه با افزایش جمعیت سالمندی، بحث مراقبت از سالمندان ،بسیاری از کشورها را با چالش های متعدد مواجه کرده است. در ایران سیاست های نگهداری سالمند بر اساس آموزه های دینی بر پایه نگهداری در خانواده می باشد و بر این مسیله تاکید می گردد. با توجه به اینکه 11/8درصد جمعیت استان گیلان یعنی تعداد 297/569 نفررا سالمندان تشکیل می دهند و حدود 10 درصد آنان بنحوی از معلولیت رنج می برند، معاونت توانبخشی بهزیستی گیلان همگام با سیاست های سازمان بهزیستی کشور از طرق مدل های مختلف توانبخشی از جمله مرکز محور و خانواده محور، مبادرت به ارایه خدمات در حد توان به افراد سالمند و به ویژه به سالمندان معلول و نیازمند به خدمات حمایتی، مراقبتی ،بهداشتی و توانبخشی، بشرح ذیل می پردازد:1-مراقبت های مبتنی بر خانواده : مجموعه ای از خدمات فردی، حمایتی و توانبخشی را به افراد در خانه هایشان ارایه می دهد تا ضمن اقامت آن ها در خانه شخصی خود، به ارتقاء استقلالشان نیز کمک شود. این نگرش، با مشارکت و حضور فعال سالمندان در اجتماعشان که منجر به احساس رضایت از زندگی می شود و همچنین با توسعه خدمات مراقبت های جامع نگر سالمندی و ایجاد سیستم های حمل و نقل برای سالمندان با هر درجه از ناتوانی در سطح جامعه، مشخص می گردد.خدمات مبتنی بر خانواده عموما به روش های ذیل ارایه می گردد:الف) اجرای برنامه های ویزیت در منزل با استفاده از نیروهای تخصصی پزشکی،پرستاری و توانبخشی با مراجعه به منزل آنان که در سال 96 تعداد 190 نفر سالمند از این خدمت بهره مند گردیدند. ب) مراقبت در منزل با استفاده از مراقبین عضو خانوار و مراقبین آموزش دیده غیر عضو خانوار که خدمات مراقبتی در منزل به سالمند ارایه می نمایند ومراقبین آموزش های تخصصی لازم را کسب نموده اند که در سال 96 تعداد 150 نفر از این نوع خدمت بهره مند گردیدند.ج) توانمند سازی سالمندان با استفاده از تسهیلگران تحصیلکرده دارای تخصص های توانبخشی که در سال 96 تعداد 160 نفر سالمند از این نوع خدمت بهره مند گردیدند. 2- مراقبت های مبتنی برمراکز: در نگرش دیگر عقیده بر آن است که سالمندان نیازمند به محیطی هستند که به طور ویژه بر اساس نیازهایشان ساخته شده باشد. خدمات مبتنی بر مراکز عموما به روش های ذیل ارایه می گردد:الف) نگهداری در مراکزتوانبخشی و نگهداری شبانه روزی جهت سالمندان بسترگرا ، معمولا با وجود فرهنگ تک فرزندی در آینده بسیاری از سالمندان بی سرپرست و بد سر پرست ، نیازمند مکانی جهت اسکان می باشند که معمولا مراکز نگهداری سالمندان بر آن دسته افراد موثر می باشد. در این مراکز سالمندان با معلولیت بصورت شبانه روزی نگهداری و از خدمات توانبخشی و پزشکی برخوردارند که هم اکنون تعداد 12 مرکز به تعداد 1020 نفر سالمند نیازمند خدمات لازم را ارایه می نمایند.ب) نگهداری در مراکز روزانه توانبخشی سالمندان جهت گذراندن اوقات فراغت، این مراکز برای افرادی مد نظر می باشد که فرزند یا فرزندان در ساعاتی از روز خصوصا صبح ها مشغول کار می باشند و سالمند خود را را به مراکز روزانه می آورند تا از اتزوا دور باشد و از مصاحبت به دیگر سالمندان در ساعاتی از روز برخوردار گردد و از برنامه های اوقات فراغت مرکز روزانه بهره مند گردد که هم کنون تعداد 3 مرکز روزانه به تعداد 55 سالمند خدمات لازم را ارایه می نمایند.ضمنا علاوه بر خدمات فوق خدمات دیگری از قبیل توانپزشکی، تامین و سایل کمک توانبخشی ، ایجاد و توسعه موسسات خیریه مردم نهاد سالمندا ن از قبیل موسسه فرزانگان و ...... به سالمندان نیازمند ارایه می نماید، گرچه این خدمات پاسخگوی نیازهای سالمندان و در جایگاه کرامت آنان نمی باشد ولی درصدی از مشکلات را حل نموده است که امید است با تامین اعتبارات بیشتر و استفاده از پتانسیل افراد خیر توسعه یابد.

کلیدواژه ها:

خدمات مراقبتی توانبخشی در منزل ، خدمات نگهداری در مراکز ، سالمند معلول