بررسی روند تغییرات تالابهای بین المللی (مطالعه موردی: تالابهای بین النهرین)

قرن 21 چالشهای زیادی را در پیش رو دارد که مقوله های زیست محیطی چون تخریب جنگلها و تالابها و پیامدهای آن(سیل، خشکسالی و گرد و غبارها) از مهمترین این چالشها بشمار می آیند. تالابهای بین النهرین بعنوان بزرگترین اکوسیستم آبی خاورمیانه، بصورت حوضه اگزورئیک در جنوب عراق و بخش کوچکی از جنوب غربی ایران قرار گرفته اند. این تالابها بدلیل وسعت زیاد، پایداری رطوبتی و همجواری با رودخانه های دائمی، یکی از پویاترین زیست بومهای آب شیرین جهان را در مقیاس محلی- منطقه ای بوجود آورده اند. این زیست بومها با توانمندیهای هیدرواقلیمی- اکولوژیکی بسیار ارزشمند، نقش و جایگاه بسیار مهمی در پالایش محیطی و حیات اقتصادی منطقه دارند. تغییرات کمی و کیفی ناشی از فرآیندهای نامطلوب انسانی- طبیعی در دهه های اخیر تأثیرات مهمی بر ساختار و کارکرد این مجموعه گذاشته است و نقش تالابها را از تثبیت ریزگردها و پالایش محیطی به خواستگاه و کانون گرد و غبار منطقهای تغییر داده است.این پژوهش با روش تحلیلی- اسنادی،روند فروسایی و ناپایداری تالابهای بین النهرین را به عنوان یکی از علل افزایش گرد و غبار در ایرانزمین مورد بررسی قرار می دهد. نتایج نشان داد که تالابها تغییرات تدریجی و ناگهانی متعددی را تجربه کرده اند. مهمترین عوامل مؤثر بر این تغییرات عبارتند از: تغییرات هیدرواقلیمی، توسعه امور زیزبنایی (سدسازی، زهکشی و ....) نهدیدهای محیطی(تنشهای سیاسی و نظامی، خشکسالی و .....) و انواع آلاینده های انسانی(کشاورزی، صنعتی، خانگی) که در مدیریت و برنامه ریزی هیدروپلیتیک محلی- منطقه ای، جهت بهسازی و پایداری محیطی تالابها و بالطبع کاهش رخداد پدیده گرد و غبار باید لحاظ شوند.

کلیدواژه ها:

بین االنهرین ، زیست بوم ، گرد و غبار ، تغییرات ، تصاویر ماهواره ای