پتروگرافی و شیمی کانی های سنگ های آتشفشانی خط واره تربت جام فریمان تا مشهد

مطالعه سنگ های الترامافیک- مافیک خط واره تربت جام فریمان و غرب مشهد که در شمال خط واره تربت جام- فریمان واقع گردیده به ارایه شواهد متعدد صحرایی و پتروگرافی منجر گردیده که از منشا خروجی این سنگ ها حکایت دارد. برای مثال در نورده مشهد رخنمون های متعددی از گدازه های الترامافیک با سیمای بالشی را می تئان مشاهده نمود ضمن آنکه در بررسی میکروسکوپی گدازه های الترامافیک توده ای این منطقه نیز ه در نمونه دستی دارای بافت یکنواخت آفانیتیک می باشند اغلب انواع بافت های انباشتی، مانند ارتوکومولا و ادکومولا و آثار شیشه تبلور یافته به کلریت را می توان ملاحظه نمود.در مناطق شمال شرق و شرق فریمان نیز گدازه های الترامافیک را با سیمای توده ای، برشی و بالشی می توان مشاهده نمود. در بررسی میکروسکوپی این سنگ ها نیز انواع مختلفی از بافت های نامتعادل مانند بافت پیروکسن اسپینیفکس و بافت الیوین میکرو اسپینیفکس، به ترتیب در سنگ های مافیک و الترامافیک ملاحظه می گردد، لذا با توجه معیارهای ژئوشیمیایی تعریف شده سنگ های مورد بحث را می توان در ردیف سنگ های کماتی ایتی قرار داد. سنگ های مافیک این منطقه با توجه به ارتباط بسیار نزدیک مکانی و همچنین برپایه شواهد پتروگرافی ممکن است در نتیجه تبلور بخشی الیوین از ماگمای والد الترامافیک بوجود آمده باشند. در مناطق شرقی و شمال فریمان مجموعه سنگ های الترامافیک- مافیک را می تواند به صورت گدازه، سیل و دایک مشاهده نمود که مجموعه ای کم نظیر از بافت های نامتعادل را در بداشته و با توجه به ترکیب کانی شناسی، شیمی سنگ کل و فابریک به عنوان کوماتی ایت و کوماتی ایت بازالتی در نظر گرفته می شوند. در اینجا ما ابتدا به توصیف و ارایه تصاویری از انواع بافت های نامتعادل در سنگ ها پرداخته و با توجه به شواهد موجود، پیدایش بافت های نامتعادل در سنگ های مافیک را به حرارت بالاتر از حد معمول این ماگماها که احتمالا خود به دمای غیرعادی و بالاتر از حد معمول ماگماهای الترامافیک والد وابسته بوده و هسته بندی را دشوار می ساخته نسبت داده ایم. این استدلال با داده های موجود در خصوص شیمی بلورهای الیوین و پیروکسن نیز مطابقت می نماید. بدین ترتیب با توجه به میزان fo در الیوین ها مقدار Mgo ماگمای والد را 18.53 درصد و دمای آن را در حدود 1430 درجه سانتیگراد تخمین زده ایم. مقادیر ذکر شده فراتر از حدی است که از یک محیط وابسته به فرورانش و یا حتی مورب عادی انتظار می رود و بیشتر با دمای حاکم بر محیط های مرتبط با نقاط داغ شباهت دارد.