همگرایی ژئوپلیتیک آسیای مرکزی و جنوب غرب آسیا (تاکید بر ساخت سازه ژئوپلیتیک جدید با محوریت ایران)

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 2,141

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

GSWA01_085

تاریخ نمایه سازی: 25 اسفند 1392

چکیده مقاله:

امروزه حوزه آسیای مرکزی که قسمت جنوبی هارتلند میکندر و صحنه رقابت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در در بازی بزرگ جدید است. به عنوان یک حوزه ژئوپلیتیکی محسوب می شود که از بعضی جنبه ها دارای اهمیت خاص در مطالعات ژئوپلیتیکی است. اولا این حوزه از لحاظ اقتصادی به دلیل وجود منابع عظیم انرژی (نفت و گاز در نقطه مهم و حساس دریای خزر) در دوران کنونی عصر ما که از آن با عنوان زنواکونومی یاد می کنند. به عنوان دومین قلب تبنده انرژی بعد از خلیج فارس نقشی حساس ایفا می کند. دوما ، بازار بکر کشورهای حوزه آسیای مرکزی برای فروش کالا می تواند اهمیت ویژه این حوزه را برای کشور های همسایه آن علی الخصوص برای جمهوری اسلامی ایران (بدلیل وجود مرزهای طولانی خشکی و دریایی با بعضی از این جمهوری ها) و جنوب غرب آسیا داشته باشد. سوماکشورهای این حوزه بدلیل محصور بودن در خشکی دارای آنتروپی بالایی هستند و بدلیل فقدان توسعه یافتگی در اقتصاد بدلیل شرایط بازمانده از دوران اقتصاد کمونیستی که منجر به تک محصولی شدن اقتصاد کشور های این حوزه در آن دوران شده بود. برای توسعه اقصتادی و بهبود شرایط صادرات و واردات به کشور های همسایه خود وابستگی جغرافیایی دارند که جمهوری اسلامی ایران بعنوان کوتاه ترین، امین ترین و از لحاظ اقتصادی بصرفه ترین مسیر ترانزیتی برای این کشور به سمت دریاهای آزاد (دریای عمان، خلیج فارس) و جنوب غربی آسیا محسوب می شود. از سویی دیگر حوزه جنوب غربی آسیا به عنوان یک حوزه پویا و پراهمیت در ابعاد ژئواکنونومیک (به علت وجود قلب انرژی جهان، خلیج فارس) و ژءوکالچر دارای ژئوپلیتیک منحصر به فرد خود می باشد با توجه به خصوصیات ژئوپلیتیکی بیانی شده از دو حوزه آسیای مرکزی و جنوب غرب آسیا هر دو حوزه دارای پتانسیل های بالقوه ای در شکل دهی به یک ساختار ژئوپلیتیکی جدید با محوریت ایران (یک همگرایی بر جنب و جوش که دارای کارکرد و یا ماهیتی خاص و اثربخش باشد) را دارد که علاوه بر حل بعضی نارسایی های جغرافیایی ناشی از جبر جغرافیایی حاکم بر دو منطقه، توانایی نقش آفرینی موثر را در صحنه بین الملل به منظور دستیابی به اهداف سود بخش برای ایران و کشورهای آسیای مرکزی و جنوب غرب آسیا داراست. در این مقاله با رویکرد توصیفی - تحلیلی به ابعاد اهمیت دو منطقه آسیای مرکزی و جنوب غرب آسیا پرداخته و در ادامه تقویت همگرایی ژئوپلیتیک آسیای مرکزی و جنوب غربی آسیای با رویکرد یک سازه جدید ژئوپلیتیکی با محوریت ایران مد نظر است. از این رو نگارندگان این مقاله به دنبال پاسخگویی به دو سوال اساسی می باشد: الف - کدام عوامل ژئوپلیتیکی در شکل گیری همگرایی ژئوپلیتیک آسیای مرکزی و جنوب غرب آسیا نقش آفرین هستند؟ ور در ادامه ب - آیا ایران با اتصال به هر دو منطقه توانایی شکل دهی به یک سازه ژئوپلیتیکی جدید را داراست؟ اگر پاسخ مثبت است مدل پیشنهادی شامل چه مولفه هایی می گردد.

نویسندگان

علیرضا محرابی

هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

امیر علی عابدینی

دانشجوی رشته جغرافیای سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اتوتایل، ژئاروید و سیمون دالبی و پاول روتلج (1380)، اندیشه ...
  • اطاعت، جواد و حمیدرضا نصرتی (1388)، ایران و خطوط انرژی ...
  • کریمی پور، یدالله (1379)، مقدمه ای بر ایران و همسایگان ...
  • حافظ نیا، محمد رضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، انتشارات ...
  • حفظ نیا، محمد رضا و ریباز قربانی نژاد و محسن ...
  • حافظ نیا، محمد رضا و مراد کاویانی راد (1383)، افقهای ...
  • حافظ نیا، محمد رضا و زهرا احمدی پور و مصطفی ...
  • شکویی، حسین. (1378)ندیشه های نو در فلسفه جغرافیا (جلد اول)، ...
  • ریچارد، مویر(1379)، درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمه دره میرحیدر ...
  • طاهری موسوی، معصومه (1387)، جغرافیا و استراتژیک ملی ایران (با ...
  • عزتی، عزت الله (1388)، ژئوپلیتیک در قرن بیست یکم، انتشارات ...
  • کوزه گرکالجی، ولی (1386)، چالش ها و فرصت های ایران ...
  • محرابی، علیرضا، ژئوپلتیک و تحول اندیشه حکومت در ایران، انتشارات ...
  • مجتهد زاده، پیروز (1386)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، انتشارت ...
  • مینایی، مهدی (1386)، مقدمه ای بر جغرافیای سیاسی ایران، دفتر ...
  • ولی قلی زاده، و یاشار ذکی، بررسی و تحلیل جایگاه ...
  • John Agnew (2013), Geopolitics: Re-Visioning World Politics, library of Congress ...
  • Saul B. Cohen (2003), Geopolitics of the World System, Rowman ...
  • http ://www.iscs .ac.ir. ...
  • BP Statistical Review of World Energy. ...
  • http ://fa. wikipedia. org/wiki. ...
  • نمایش کامل مراجع