سند آمایش آموزش عالی کشور؛ چالش ها و تنگناهای عملیاتی شدن

در دهه های اخیر سیاست های علم و فناوری کشور تغییرات و تحولات زیادی را تجربه کرده است. نسل های دوم و سوم و چهارم دانشگاه ها و مراکز تحقیقات و فناوری ها در کنار گسترش پارک های علم و فناوری و شتاب دهنده ها همه و همه از لزوم تغییر سیاست های علم و فناوری کشور در همگامی با تحولات ملی و بین المللی خبر می دهد. دراین بین همواره صحبت از لزوم تدوین و عملیاتی نمودن یک نقشه راه یا سند کلان بالادستی برای بخش علم و فناوری کشور، به میان آمده است. سند آمایش آموزش عالی کشور که در سال 1394 تصویب و برای اجرا ابلاغ گردید، به نظر همان نقشه راه بخش علم و فناوری کشور، به حساب می آید. در مدت زمانی که از ابلاغ این سند میگذرد، عالوه بر بحثها در مورد محتوا و ماهیت آن، ابهامات و تنگناهایی فراروی دستگاه ها و بخش های متولی ایجاد شده است. این مقاله سعی در تحلیل چالش ها و تنگناهای موجود بر سر راه عملیاتی نمودن این سند در زیر بخشهای مرتبط دارد. شیوه انجام این کار بر اساس مرور منابع و ماخذ در دسترس مرتبط با موضوع بوده است. به نظر می رسد، سند هم از لحاظ محتوا و هم فرآیند پیاده سازی (اجرا) دچار تنگناها و مشکلاتی است که مهمترین آنها نبود برش های منطقه ای/ استانی و برنامه های عملیاتی بخشی و بین بخشی لازم، نبود شیوه نامه ها و دستورالعمل های روشن و کارآمد به منظور تحقق اهداف پیش بینی شده در سند، تفاوت مناطق پیش بینی شده در سند با تقسیمات سیاسی و مدیریت کشور، عدم پذیرش و تمایل همکاری دانشگاه های بزرگ با دانشگاه های کوچک، ساختار هیئت امنای دانشگاه ها، کمبود مدیران سطح بالا در برخی مناطق و ساختار بودجه ریزی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و فناوری کشور می باشد. بر همین اساس بازنگری در حکمرانی نظام علم و فناوری متناسب با اهداف و اولویت های سند، پر رنگ شدن سهم بخش های غیردولتی خصوصا در بخش فناوری و نوآوری، بازنگری در الگوهای پهنه بندی و مدیریت منطقه ای از مهمترین الزامات فراروی عملیاتی نمودن سند تدوین شده است.

کلیدواژه ها:

آمایش آموزش عالی ، نظام علم و فناوری ، حکمرانی در علم و فناوری.