بررسی تغییرات کمی و کیفی ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه Asperula glomerata

گونه Asperula glomerata متعلق به خانواده Rubiacea و جنس Asperula می باشد جزء گونه های با ارزش مراتع است که هم از نظر حفاظت خاک و هم تولید و کیفیت علوفه اهمیت دارد این گیاه اثرات بسیاری در درمان برخی بیماری ها داشته به عنوان مثال در طب سنتی لبنان از این گیاه جهت کاهش فشار خون و کاهش التهابات استفاده می شود در این راستا تحقیق جهت بررسی تغییرات اجزا تشکیل دهنده اسانس در مراحل مختلف رویشی و طبقات مختلف ارتفاعی به نظر ضروری می آید. بررسی شرایط رویشگاهی Asperula glomerata و همچنین شناسایی ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس انجام گرفت. گیاه زبرینه انبوه در سال 1389 از مراتع منطقه هلجرد در دو مرحله رویشی رشد فعال و بذردهی و در دو طبقه ارتفاعی 1600 و 1900 متر جمع آوری شد. اندام های هوایی گیاه شامل برگ، ساقه، گل و بذر به مدت 3 ساعت به روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر عصاره گیری شد و ترکیبات معطر با دستگاه کروماتوگرافی گازی . کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی شناسایی شدند. این مطالعه به منظور تعیین ترکیبات مهم این گیاه و همچنین تاثیر سایر خصوصیات مثل اختلاف ارتفاع و مرحله رویشی در میزان و نوع ترکیبات اسانس در منطقه هلجرد انجام گرفت. تعداد 375 ترکیب در مرحله رشد فعال در ارتفاع 1600 متر، تعداد 309 ترکیب در مرحله رشد فعال در ارتفاع 1900 متر، تعداد 372 ترکیب در مرحله بذر دهی در ارتفاع 1600 متر و تعداد 270 ترکیب در مرحله بذر دهی در ارتفاع 1900 متر شناسایی شدند عصاره زبرینه انبوه در مجموع دارای اسید چرب و آلکان ، استروئید و مونو ترپن بود و میزان و نوع ترکیبات اسانس در مراحل مختلف رویش و طبقات ارتفاعی مختلف متفاوت بود.

کلیدواژه ها:

زبرینه انبوه ، هلجرد ، Asperula glomerata ، اسانس