بررسی نیازهای بوم شناختی و اتنوبوتانی هفت بند پاکوتاه (Polygonum patulum) در استان خراسان شمالی (مطالعه موردی منطقه زوارم)

گیاه هفت بند پاکوتاه یا هفت بند گسترده گیاهی است علفی از خانواده Polygonaceae دارای ساقه هایی به طول 80-25 سانتی متر که از قاعده منشعب می شود ، می باشد. برگ های آن ریز و گلهای آن کوچک و به رنگ صورتی است. این گیاه در مقابل عوامل خارجی بسیار مقاوم است به طوری که حتی اگر لگدمال شود با هم از بین نمی رود. علف هفت بند در چمنزارها، کنار جاده ها ، اراضی متروک، خرابه ها و در باغات به صورت خودرو دیده می شود. گیاه هفت بند از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است این گیاه در منطقه زوارم در خراسان شمالی پراکنش بسیار زیادی دارد و اهالی منطقه از قدیم الایام از این گیاه به عنوان دارو استفاده می کردند از این رو در این پزوهش به بررسی شرایط رویشگاهی ، نیازهای اکولوژیکی و همچنین مطالعات آنتوبوتانی این گیاه پرداخته شد. جهت کسب اطلاعات اکولوژیکی پس از بازدیدهای میدانی از نزدیکترین ایستگاه های هواشناسی و طرح های انجام شده در خصوص مطالعات زمین شناسی ئ خاک شناسی استفاده گردید. در 5 ایستگاه از مکان های رویش این گیاه نمونه خاک تهیه شده و آزمایشات خاکشناسی بر روی آن انجام گرفت . نتایج حاصل از ایستگاه های هواشناسی نشان می دهد که این منطقه دارای آب و هوای سرد کوهستانی با میانگین بارندگی حدود 260 میلیمتر در سال می باشد حداکثر باردنگی در ماه های فروردین و اسفند و حداقل بارش در تیرماه مشاهده می شود. ارتفاع میانگین مناطق رویشی این گیاه در منطقه حدود 1000 متر می باشد درجه حرارت در گرم ترین ماه سال 26/6 درجه سانتیگراد و در سردترین ماه سال 0/5- درجه سانتیگراد می باشد . رطوبت نسبی در منطقه رویش بیش از 40 درصد می باشد. در بازدیدهای صحرایی از گیاه مورد نظر مشخص شد که این گیاه در کنار جاده ها و باغات رها شده نیز مشاهده می شود بافت خاک رویشگاه های این گیاه لومی تا سیلتی - لومی و میانگین اسیدیته خاک بدست امده 7.77 می باشد. EC خاک منطقه مورد نظر 2/015 می باشد . نتایج نشان داد رویشگاه این گیاه از نظر مواد آلی فقیر می باشد و آهک در منطقه بالاست. بنابراین می توان نتیجه گرفت این گیاه از نظر مواد آلی و عناصر کم مصرف کم توقع می باشد مطالعات اتنوبوتانی این گیاه در منطقه نشان داد که تقریبا 98 درصد افراد محلی با این گیاه آشنا بوده و از آن استفاده می کنند بیشترین بیماری هایی که از این گیاه برای درمان آن استفاده می شود رماتیسم و دردهای مفصلی می باشد و طریقه مصرف این گیاه عمدتا به صورت کمپرس و جوشانده خوراکی می باشد.

کلیدواژه ها:

هفت بند پاکوتاه ، اتنوبوتانی ، زوارم