استخراج اسانس از گیاه اسطوخودوس توسط روش تقطیر با بخار آب ستونی

با افزایش قیمت انرژی و همچنین تلاش برای کاهش انتشار دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای مراکز تحقیقاتی، دانشگاه ها و صنایع به دنبال یافتن فناوری های نوین برای کاهش مصرف انرژی ، کاهش هزینه های تولید و افزایش کیفیت محصول هستند یکی از مهمترین صنایع موجود در کشور که در زمینه فرآوری گیاهان دارویی فعالیت دارد صنعت تولید اسانس و عرقیات می باشد در این صنعت جهت استخراج ترکیبات اسانس از گیاهان معطر از روش های سنتی تقطیر با آب (Hydrodistillation) و تقطیر با بخار آب (Steam distillation) استفاده می گردد در این روش ها گیاه مدت زمان زیادی (بیش از یک ساعت) در معرض حرارت قرار گرفته و ترکیبات اسانسی از آن استخراج می شوند در طی این فرایند برخی از ترکیبات اسانسی که به حرارت حساس می بااشند تخریب شده و لذا عطر و رایحه اسانس تولیدی با اسانس اولیه موجود در گیاه متفاوت می باشد لذا کیفیت محصول را کاهش داده و آن را از استاندارد خارج می کتد برای رفع این مشکل یا باید از فناوری های نوین استفاده نمود و یا اینکه اصلاحاتی در فناوری های موجود اعمال نمود. روش های نوین استخراج اسانس شامل استخراج با سیال فوق بحرانی به خصوص CO2 فوق بحرانی، استخراج توسط امواج اولتراسونیک، استفاده از امواج میکروویو، روش های آنزیمی و غیره می باشند که یا هنوز در مراحل تحقیقانی قرار داشته و یا فناوری های آنها در کشور وجود نداشته و باید انتقال فناوری از خارج صورت پذیرد و لذا نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارند بنابراین در وضعیت فعلی راه حل دوم به نفع کشور بوده و منجر به نتیجه سریع تری می گردد در این مقاله یک سیستم تقطیر با بخار آب ستونی طراحی و پیشنهاد گردیده است که در واقع یک سیستم توسعه یافته روش تقطیر با بخار آب معمولی است با استفاده از این سیستم استخراج اسانس از گیاه اسطوخودوس (Lavender) انجام شده و با روش معمول مقایسه گردیده است نتاایج نشان داد که استفاده از روش تقطیر با بخار آب ستونی زمان استخراج را کاهش می دهد کاهش زمان استخراج باعث در معرض قرار گرفتن کمتر گیاه و ترکیبات معطر موجود در آن شده و بنابراین کیفیت اسانس استخراجی بالاتر است همچنین به انرژی حرارتی کمتری نیاز داشته و لذا مصرف انرژی و هزینه های تولید کاهش می یابد.

کلیدواژه ها:

استخراج اسانس ، تقطیر آبی ، تقطیر با بخار آب ، گیاه اسطوخودوس