بررسی روابط خویشاوندی گونه های زراعی و وحشی زعفران ایران با استفاده از نشانگرهای ژنتیکی

زعفران زراعی با نام علمی Crocus sativus یکی از اعضای خانواده زنبق می باشد ایران بزرگترین تولید کننده این ادویه گرانقیمت در جهان است. در طب سنتی زعفران به عنوان آرام بخش ، ضد اسپاسم، اشتها آور و مقوی معده استفاده می شود. در سال های اخیر مطالعات زیادی در مورد خواص ضد سرطانی و ضد افسردگی آن انجام شده است شناسایی ژرم پلاسم زعفران زراعی و گونه های وحشی جنس زعفران و بررسی روابط خویشاوندی بین آنها می تواند در حفظ ذخایر ژنتیکی و شناسایی گونه های وحشی وابسته جهت افزایش مواد موثره مورد استفاده قرار گیرد. نشانگرهای مولکولی اطلاعات دقیقی درباره ساختار ژنتیکی جمعیت های طبیعی فراهم می کنند در این مطالعه با استفاده از نشانگرهای ISSR روابط خویشاوندی 30 نمونه زعفران وحشی و زراعی موجود در ایران مورد بررسی قرار گرفت تعداد 14 آغازگر ، 215 باند قابل تکرار و قابل تفسیر تکثیر کردند باندهای تکثیر شده صد در صد چند شکلی نشان دادند تجزیه خوشه ای ، زنوتیپ های مورد مطالعه را در هشت گروه قرار داد و توانست گونه های مختلف را از هم جدا کند تجزیه به مختصات اصلی نیز نتایج تجزیه خوشه ای را تایید کرد جمعیت C. haussknechtii بیشترین (0/243) و جمعیت C. sativus کمترین میزان هتروزیگوسیتی (0/119) را نشان دادند تجزیه واریانس مولکولی با φpt برابر با 0/208، (0/001=P) نشان داد که 21 درصد از تنوع کل توسط واریانس بین جمعیتی و 71 درصد نیز توسط واریانس درون جمعیتی قابل توجیه می باشد مطالعه حاضر نشان داد که C. haussknechtii بیشترین رابطه خویشاوندی را با زعفران زراعی دارد و احتمالا یکی از اجداد وحشی گونه زراعی است که می تواند در برنامه های بعدی به عنوان جایگزین زعفران زراعی به منظور حصول مواد موثره بالاتر و یا مواد جایگزین دیگر مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

زعفران ، روابط خویشاوندی ، نشانگرهای ژنتیکی