بررسی وضعیت خشکسالی شهرستان حاجیآباد (هرمزگان) با رویکرد مدیریت خسارتپذیری (ریسک)

هر ساله مناطق مختلفی از کشور گرفتار خشکسالی شده و متحمل آسیب های زیادی می شوند. به نحویکه براساس اطلاعات ستاد حوادث غیرمترقبه خسارات خشکسالی فقط در سال آبی 76-75 برابر 280 میلیارد تومان بوده است. بررسیها حاکی از آن است که یکی از مؤثرترین راه کارها برای غلبه بر آثار زیان بار خشکسالی مدیریت ریسک خشکسالی به جای مدیریت بحران است. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت خشکسالی و پهنهبندی آن در حوزه شهرستان حاجیآباد استان هرمزگان و تبیین راهکارهای علمی و تجربی جهت کم کردن خسارات این پدیده از طریق جایگزینی مدیریت ریسک به جای مدیریت بحران در منطقه مورد مطالعه و ارائه برنامه های کاهش خسارات وارده به بخش ها در دوره های خشکسالی انجام گردید. در این راستا از دادههای بارندگی ایستگاههای سینوپتیک، بارانسنجی و تبخیرسنجی دایر در منطقه مورد مطالعه در یک بازه زمانی پیوسته به مدت بیست سال (1364-1383) جهت محاسبه شاخص های بارش استاندارد (SPI) و درصدی از نرمال (PN) و پهنه بندی خشکسالی استفاده شده است. در این تحقیق از روش کریجینگ به عنوان مناسب ترین روش جهت پهنه بندی خشکسالی استفاده شد. نتایج نشان داد بر مبنای شاخص SPI از بین دوره آماری بیست ساله، تقریبا در 4 سال 1387، 1379، 1380 و 1382 خشکسالی با درجات مختلف به وقوع پیوسته است، همچنین بر مبنای شاخص PN از بین دوره آماری بیست ساله، تقریبا در 13 سال 8-1364، 1372 و 83-1377 خشکسالی با درجات مختلف رخ داده است. همان گونه که ملاحظه می شود شاخص بر اساس شاخص PN سال های بیشتری در زمره مناطق دارای خشکسالی طبقه بندی شده اند، با این شباهت که تمامی سال هایی که بر مبنای شاخص SPI در زمره مناطق دارای خشکسالی طبقه بندی شده اند در شاخص PN نیز حائز شرایط خشکسالی بوده اند، اما درجات آنها با هم متفاوت بوده است. با توجه به واقعیت های رخ داده در سال های اخیر در سطح شهرستان حاجی آباد به نظر می رسد که شاخص درصدی از نرمال به علت سادگی، جامعیت و انعطاف پذیری تطاطبق بیشتری با واقعیت دارد.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی خشکسالی ، درصد از نرمال (pn) ، شاخص های بارش استاندارد شده (spi) ، مدیریت ریسک