درونگرایی در معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی نمونه موردی: شهر جدید هشتگرد

معماری گذشته و سنتی سرشار از مفاهیمی است که بر اساس فرهنگ، عقاید و اندیشه ایرانی اسلامی معنا مییابد. از اصول مهم شهرها و معماری کلانشهرهای دنیای اسلام، اصل درونگرایی، پوشیدگی و محرمیت می باشد. این اصل مبانی و نتایج گسترده ای در فرهنگ و جغرافیا دارد و بسیاری از نظریه پردازان آن را مهمترین اصل معماری و شهرسازی گذشته دانسته اند. این فرهنگ در بافت قدیمی تمامی شهرهای ایران وجود دارد. در دهه های معاصر که انباشتگی جمعیت، ضرورت شهرهای جدیدی را تکلیف کرده است، انتظار می رفت با وجود الگوی سازگار شهرهای کهن که سرشار از نشانه های قومیت و معیشت بوده اند، اصل درونگرایی در اینگونه شهرها پیاده شود. این نوشتار بر آن است تا بر اساس معیارهای درون- گرایی مستخرج از دیدگاه صاحبنظران با استفاده از مدل دلفی)پنج نفر از کارشناسان( که طی دو دوره به کار گرفته شد، به بررسی شهر جدید هشتگرد بپردازد. نتایج تحقیق نشان داد، با وجود آنکه احیای فرهنگ معماری و جستجو برای هویت جدید معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی از مسئولیتهای مهم طراحان و برنامهریزان شهری است که میبایست فرهنگ اصیل و غنی ایرانی و اسلامی را در سیمای کالبدی و فضای شهری شهرهای جدید پیاده مینمودند؛ طراحی ساختمانها و فضای شهری شهر جدید هشتگرد با اصل محرمیت و درونگرایی فاصله گرفته و با فرهنگ غربی همخوانی بیشتری دارد. در پایان پژوهش، پیشنهادهایی در جهت به کارگیری عملی مفاهیم مربوط به این شاخص، به طراحان شهر جدید هشتگرد توصیه میگردد.

کلیدواژه ها:

درونگرایی ، محرمیت ، شهر ایرانی اسلامی ، شهر جدید ، هشتگرد