تحلیل زیستبوم در افق توسعه پایدار شهری مطالعهی محدود: تدوین جدول مبنا از سنجه های موثر زیستبوم بر اساس شاخصهای زمینهی اصلی در مناطق کلان شهری

در افق توسعهی پایدار شهری توجه به مسالهی بومگرایی و شرایط موجود در هر منطقه ضرورتی اجتنابناپذیر است. زیستبوم به مجموعه عواملی اطلاق میشود که تابعی از موقعیت جغرافیایی، شرایط زیستی و منابع محیطی موجود در یک منطقهی معین به شمار میآیند؛ و تحلیل این عوامل به منظور مصرف بهینهی منابع و عملکرد مصنوع سازگار با محیط طبیعی امری ضروری است. اجرای اصول مندرج در آیین نامه های استاندارد جهانی، در ردیف اصلیترین اقدامات تخصصی قرار دارد که در همین راستا و به منظور ایجاد محیط پایدار انجام میپذیرد. در این میان عدم توجه به ویژگیهای زیستبوم منطقهای در زمان اجرای استانداردهای بین المللی، حدود اثربخشی آنها را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد؛ که اصلیترین دلیل این کاستی، نبود چارچوبی مدون، مستند و قابل تعمیم از معیارهای تعریف زیستبوم منطقهای است؛ به گونهای که امکان ارزیابی شرایط بومی در تصمیمگیریهای کلان منطقهای بر مبنای آنها فراهم گردد. پژوهش پیش رو به عنوان نمونهای از یک مطالعهی محدود، سنجه های زیستبوم را در قالب مجموعهای مدون و دارای قابلیت ارزیابی تحلیلی، در محدودهی کلان شهری ارایه نموده است. بدین منظور با بررسی موضوع به شیوهی تحلیل کیفی، ابتدا زمینه های اصلی مرتبط با مفهوم زیستبوم تعیین شده؛ و سپس گروهبندی شاخصهای زمینهای مشتمل بر زیرساخت های اصلی هر گروه، در قالب جدول سنجه های زیستبوم منطقهای ارایه گردیده است. این بررسی نشان میدهد که عمدهترین سنجه های موثر در حیطهی عوامل زیست بوم در محدودهی مناطق کلان شهری، مربوط به شعاع موثر حوزهی نفوذ آنها بوده؛ و سنجه ها در چهار زمینهی اصلی قابل تحلیلاند. تدوین ساختاری نظاممند از این سنجه ها به عنوان مبنای تحلیل، جهت ارزیابی ردهی اهمیت معیارهای موجود در شیوهنامه های استاندارد بین المللی بر اساس شرایط منطقهای، امکان کاربست بهینهی منابع محیطی و برنامهریزی کارآمد برای نیل به هدف توسعه پایدار شهری را فراهم میسازد

کلیدواژه ها:

زیست بوم ، کلان شهر ، محیط پایدار ، سنجهی ارزیابی ، شاخص زمینهای