بررسی تطبیقی جهت گیری شبستان در مساجد سنتی و معاصر

این مقاله در پی آن است تا با شناخت نظام اندیشه و زیرساخت های تفکر معماران مساجد ایرانی اسلامی به مطالعه تطبیقی جایگاه وجهت گیری شبستان در معماری مساجد سنتی )دوره صفوی اصفهان( و مساجد معاصر )تهران( بپردازد. هدف پژوهش حاضر آن است کهاهمیت جهت گیری و سلسله مراتب فضایی شبستان در طراحی مساجد ایرانی اسلامی را نشان دهد؛ با مقایسه تطبیقی مساجد سنتی ومعاصر با نظر به شناخت نقاط قوت مساجد سنتی صفوی در طراحی شبستان و کم توجهی های صورت گرفته )به هر دلی ( در مساجد عصر حاضر، امید به این است که این پژوهش شروعی باشد برای توجه بیشتر معماران به طراحی جهت گیری شبستان در مساجد پیش رو. روش پژوهش از نوع تاریخی و توصیفی تحلیلی می باشد و روش جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای با مطالعه اسناد سخت و نرم -و نیز مطالعه میدانی با مشاهده مساجد سنتی شهر اصفهان و در انتها با ترسیم شابلون های تحلیلی میسر شده است. و در پی آن 5 مسجد دوره صفوی شهر اصفهان و 5 مسجد معاصر شهر تهران ضمن برداشت موقعیت مکانی، از نظر هندسه و چیدمان فضای داخلی و جهت ورود به بنا تا قرارگیری در راستای محور قبله مورد تجزیه و تحلی ساختاری قرارگرفته اند. تشریو موضوع و بررسی تاریخ همساجد سنتی در کنار توصیف نمونه های موفق از این مساجد، مقدمه ای برای تحلی ها و بررسی تفاوت فکری معماران مساجد دو دوره است. مطالعه و تحلی های صورت گرفته بیانگر آن است که در طراحی مساجد معاصر شهر تهران کم توجهی به جهت گیری شبستان صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

مسجد ، جهت گیری شبستان ، تحولات فضایی مساجد ، مساجد دوره صفوی اصفهان ، مساجد دوره معاصر تهران