بررسی هدف از تشریع و فلسفه حجاب از دیدگاه اسلام

حجاب به معنای پوشش، پرده و مانع آمده و به نگهبان، حاجب می گویند؛ بنابراین، حجاب و پوشش زن نیز به منزله ی یک حاجب و مانع در مقابل افراد نامحرم است که قصد نفوذ و تصرف در حریم ناموس دیگران را دارند و دو واژه ی حجاب و عفت در اصل معنای منع و امتناع مشترک اند. حجاب و پوشش ظاهری، لزوماً به معنای برخورداری از همه ی مراتب عفاف نیست، عفاف بدون رعایت پوشش ظاهری نیز قابل تصور نیست، حجاب اسلامی ابعادی گسترده دارد و یکی از مهمترین و اساسی ترین ابعاد آن، حجاب درونی و باطنی و ذهنی است که فرد در مواجهه با گناه و فساد، از عقاید و ایمان راسخ درونی برخوردار می کند، و اساساً این حجاب ذهنی و عقیدتی، به منزله ی سنگ بنای دیگر حجاب ها، از جمله حجاب و پوشش ظاهری است؛ زیر افکار و عقاید انسان، شکل دهنده ی رفتارهای اوست. بین حجاب و پوشش ظاهری و عفت و بازداری بانی انسان، تأثیر و تأثر متقابل است؛ بدین ترتیب که هرچه حجاب و پوشش ظاهری بیشتر و بهتر باشد، این نوع حجاب در تقویت و پرورش روحیه ی باطنی و درونی عفت، تأثیر بیشتری دارد. این مطالعه به روش مروری و استفاده از کتب، بررسی متون و برنامه های رایانه ای انجام گردیده که منابع و مأخذ معتبر و مستندی همچون آیات قرآن کریم، روایات و احادیث پیامبر گرامی و ائمه معصومین (ع) و تفاسیر مربوطه در زمینه هدف از تشریع و فلسفه حجاب از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار می گیرد. حدکمال حجاب در اسلام پوشانیدن تمامی بدن است مخصوصاً محل زینت و آنچه که مجاز به کشف است وجهه و کفین است یعنی قرص صورت و دستها تا مچ و باید دانست و خداوند در کنار دستور حجاب و پوشش بدن به بانوان، به مردان نیز دستور به حجاب و پوشش چشم داده و نگاه به نامحرم را بر آنان حرام کرده است. قرآن مردم را به سوی تکامل نفسانی میخواند و بی حجابی که مقدمه بی عفتی و لااقل شهوترانی است بشر را از این مراحل تکاملی باز می دارد. حجاب، قبل از اسلام در میان اقوام دیگر چون یهود، هندو، ایرانی و ... وجود داشته و اختصاص به اسلام ندارد و این دین مبین، تنها برای آن مرز معین کرده است. هدف اصلی تشریع احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله ی تزکیه ی نفس و تقوا به دست می آید و هدف از تشریع حکم الهی، وجوب حجاب اسلامی، دستیابی به تزکیه ی نفس، طهارت، عفت و پاکدامنی است. فلسفه حجاب در اسلام عبارت است از آرامش روانی، پایداری خانواده، استواری جامعهف حفظ ارزش و مقام زن. مجموع آیات و احادیث بیانگر این هستند که هدف و فلسفه ی وجوب حجاب اسلامی، ایجاد تزکیه ی نفس، طهارت و عفت و پاکدامنی در بین افراد جامعه، و ایجاد صلاح و پیشگیری از فساد است. پوشش اسلامی زن، به عنوان یکی از احکام وجوبی اسلام، این است که زن، هنگام معاشرت با مردان، بدن خود را بپوشاند و به چلوگیری و خودنمائی نپردازد. بنابراین، حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بعد ایجابی و سلبی است. بعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن و بعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است؛ و این دوبعد باید در کنار یکدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممکن است بعد اول باشد، ولی بعد دوم نباشد، در این صورت نمی توان گفت که حجاب اسلامی محقق شده است. در وجوب حجاب هیچ شکی و اختلافی نیست در مفاسد بی حجابی نیز تردید و بحثی نیست که اکثر جنحه و جنایات بشری روی شهواتی است که در تماس نزدیک زنان بی حجاب رخ می دهد بیان وجوب حجاب مقدماتی شامل لزوم دین، منطبق بودن سیاست شرع با عقل و کیاست، وجوب حجاب قبل از اسلام دارد اگر به معنای عام، هر نوع پوشش و مانع از وصول به گناه را حجام بنامیم، حجاب می تواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد. یک نوع آن حجاب ذهنی، فکری و روحی است؛ مثلاً اعتقاد به معارف اسلامی، مانند توحید و نبوت، از مصادیق حجاب ذهنی، فکری و روحی صحیح است که می تواند از لغزش و گناه های روحی و فکری، مثل کفر و شرکت جلوگیری نماید. هدف اصلی تشریح احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله ی تزکیه ی نفس و تقوا به دست می آید و فلسفه حجاب در اسلام عبارت است از: آرامش روانی، پایداری خانواده، استواری جامعه، حفظ ارزش و مقام زن. از مجموع آیات و حدیث فوق به خوبی استفاده می شود که هدف و فلسفه ی وجوب حجاب اسلامی، ایجاد تزکیه نفس، طهارت و عفت و پاکدامنی در بین افراد جامعه، و ایجاد صلاح و پیشگیری از فساد است.

کلیدواژه ها:

حجاب ، عفت ، تشریع ، فلسفه ، اسلام