مطالعه تطبیقی نظریه اجتماعی ماکس وبر و پیر بوردیو

جامعه شناسی علمی است که حتی در تجربی ترین شکل خود نیز با نظریه سرو کار دارد. هر یک از مکاتب جامعه شناسی درباره معنای نظریه، رابطه آن با واقعیت و چگونگی کاربرد و آزمون آن، تعریف خاصی ارائه می دهند. نظریه به عنوان یک مقوله با معنا، بخش ضروری کار برد عملی است و در نتیجه ضرورت دارد که نظریه جامعه شناسی، رابطه صریح و روشنی با عمل اجتماعی داشته باشد. بدین ترتیب نظریه اجتماعی امری ضروری می شود که نمی توان از آن غفلت کرد. مسئله این پژوهش مطالعه تطبیقی چارچوب و مفاهیم اصلی نظریه اجتماعی دو چهره کلاسیک و معاصر علم جامعه شناسی، یعنی ماکس وبر و پیر بوردیو است.در پژوهش حاضر، پس از بررسی زمینه های شکلگیری نظریه اجتماعی این دو متفکر، مفاهیم اصلی و چارچوب کلان نظری آنها تشریح شده و در نهایت با روش تطبیقی، به توصیف و مقایسه مفاهیم و سازه های نظری این دو اندیشمند بزرگ جامعه شناسی، به مشابهت ها و تفاوت ها و در مواردی، به تقابل و تضادها در نظریه اجتماعی این دو با یکدیگر پرداخته شده است.یافته های این پژوهش نشان میدهد، در نظریه اجتماعی این دو متفکر موسس جامعه شناسی، مفاهیم طبقه ، بیطرفی ارزشی و عینیت-ذهنیت دارای مشابهت و همسویی نظری و در روش شناسی و غایت شناسی علم جامعه شناسی دارای نوعی تفاوت نظری و در مفاهیم کنش-ساختار و کنش و ساختمان ذهنی دارای تضاد بینشی هستند. عنایت به اینگونه مقایسه و تطبیق میان دو نظریه پرداز، به خوانشی صحیح از نظریات در حوزه جامعه شناسی کمک میکند.

کلیدواژه ها:

نظریه اجتماعی ، ماکس وبر ، پیر بوردیو ، عادتواره ، مطالعه تطبیقی.