حقیقت شهادت در آیه میثاق

در آیه ی 172سوره ی اعراف از شهادت انسان در محضر خدای متعال در عالم میثاق سخن به میان آمده است. نظرات عالمان دینی از قرون ابتدایی تا معاصر، حول محور این آیه به ویژه حقیقت شهادت انسان به دو گروه اصلی دیدگاه ظاهری یا نظریه عالم ذر و دیدگاه باطنی تقسیم میشود. معتقدین به نظریه عالم ذر آیه را حمل بر تکوین مادی کرده اند و وجود عالم میثاق قبل از دنیا را بر مبنای روایات در این زمینه پذبرفته اند. اما دیدگاه باطنی خود شامل چند نظر است: فطرت، عقل و وحی، ملکوت، جبروت، عالم ارواح و دیدگاه طبیعت گرایانه. فرضیه ی مورد تایید در این نوشته، دیدگاه ملکوت -که توسط علامه طباطبایی ارائه شده- میباشد که نظریه ی فطرت را نیز در بطن خود جای داده است. روش ما در این پژوهش، استناد به ادله ی قرآنی و اندیشه ی برخی صاحبنظران با تکیه بر شواهد عقلانی میباشد. هدف از این تحقیق معرفت به ربوبیت پروردگار است که مقدمه اش عرفان نفس میباشد. با توجه به اینکه شهادت بر نفس از نوع علم حضوری است و موطن اخذ میثاق، رتبه غیبی وجود است، بنابراین معرفت به رب همواره و در هر شرایطی برای تمام انسانها میسر است، زیرا امکان فراموشی وجود ندارد و جای هیچ عذری باقی نیست. شناخت نفس و قلب به عنوان رتبه ی غیرمادی وجود، میتواند به قوت نظریه ملکوت بیفزاید و دلایلی بر اثبات فرض ما باشد.

کلیدواژه ها:

قرآن ، میثاق ، شهادت ، عالم ذر.