واکاوی نظام زبانشناسی شهرسازی مکتب اصفهان به مثابه الگویی برای شهرسازی اسلامی

دانش زبانشناسی، اگرچه خارج از حوزه دانش شهر می باشد، اما می توان در رویکردی میان رشته ای از ظرفیتهای آن درجهت بازشناسی نظام شهرها بهره جست و بدین ترتیب به اصول و مبانی و نیز الگوهای معناداری در راستای چارچوبهایعقیدتی نظام سازماندهی شهرها دست یافت. مکتب الهی فلسفی اصفهان که نخستین بار آنری کربن، اسلام شناس فرانسوی در مقاله ای با عنوان مکتب الهی اصفهان، میرداماد معلم ثالث در مجله مردم شناسی (آذر 1335 )، آن را به کار برد، به صورت اصطلاحی دال بر جریان فکری- فلسفی خاصی در حیات تفکر اسلام و تشیع ایرانی است. در عصر صفوی، آرمان هویتملی در چارچوبی عقیدتی، بر پایه نوعی از حکمت در نزد حکمایی چون میرداماد و ملاصدرا محقق گردید. همین جهان بینی متکی بر مفاهیم عرفانی، که با تشکیل دولت صفوی بستر مادی یافت، بر آن شد تا در شهرسازی مکتب اصفهان، با نظام زبانیخاصی آرمانشهر خود را برپا کند. در همین راستا در پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که نظام زبانی شهرسازی مکتب اصفهان به مثابه الگویی برای شهرسازی اسلامی چیست؟ از چه اجزائی برخوردار بوده و ترکیب اجزاء آن چگونه شکل گرفته است؟ بر همین مبنا روش تحقیق حاضر در قالب روش توصیفی- تحلیلی، بر مبنای روش زبانشناسانهتحلیل متن و با استفاده از الگوی تحلیل زبان چامسکی می باشد. فرضیه پژوهش حاضر بر مبنای درنظر گرفتن اصول شهرسازی مکتب اصفهان به مثابه ژرف ساختها و تبلور کالبدی فضایی آنها در قالب روساختها می باشد. نتیجه نهایی پژوهش حاضر پس از تبیین نظام زبانی شهرسازی مکتب اصفهان نشان می دهد که آرمانشهر زمینی مکتب اصفهان دارای نظام زبانی متاثر از عالم مثال و در پی تحقق ترکیبی هنری و کلامی بر مبنای اصل تعاون و توازن کالبدی است

کلیدواژه ها:

شهرسازی اسلامی ، مکتب اصفهان ، نظام زبانی ، تحلیل متن