هدف:
والرین کوهستانی از تیره سنبل الطیب ) Valerianaceae ( یکیاز شش گونه جنس والرین ) Valeriana ( در ایران است که در نواحیشمالی و مرکزی کشور پراکنش دارد)شکل 1 (. والرین تجارتی موجود دربازار دارویی ایران, نوع هندی است که از هندوستان وارد می شود و اخیرا کشت نوع اروپایی والرین برای استفاده در صنعت داروسازی گسترشیافته است. کشت زراعی
والرین کوهستانی در ایران به دلیل مشکلات
جوانه زنی بذر و استقرار گیاه مرسوم نیست. در این تحقیق عوامل مهمموثر بر کیفیت بذر با انجام آزمایشاتی مورد بررسی قرار گرفت. اینآزمایشات شامل: آزمایش قوه نامیه برای تع یین متد شکستن خواب بذرو آزمایش نحوه نگهداری یا
ذخیره سازی بذر بود که در قالب طرحهایآماری فاکتوریل در پایه کاملا تصادفی اجرا گردیده است.موادوروش: آزمایشهای شکستن خواب و ذخیره سازی و استقراربا استفاده از نمون ههای بذری جم عآوری شده از عرص ههای طبیعیاستان اصفهان، سمیرم، فریدونشهر و خوانسار در آزمایشگاه تجزیه بذرواحد تحقیقات ف نآوری بذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعیاستان اصفهان و بر اساس قوانین بین المللی سازمان جهانی بذر ISTA, اجرا شد. 1-آزمایش قوه نامیه)شکستن خواب بذر(: سپس بذور درونرژمیناتور در معرض دماهای ثابت 5 و 10 و 15 و 25 درج هسانت یگرادو دمای متناوب 15 / 10 درجه بادوره نوری 16 و 8 ساعت)نور-تاریکی(قرار داده شدند. 2- آزمایش های نگهداری) ذخیره سازی(: این آزمایشبه منظور یافتن مناسبترین وضعیت نگهداری برای جلوگیری از افت قوهنامیه بذر در طول زمان انجام شد. 2- 1- آزمایش دمای نگهداری: برایاین منظور پاک تهای آلومینیومی سه جداره برای بست هبندی انتخابشدند وپس از آن پاک تهای محتوی بذر به دماهای 5- , 5 , 10 - و 25درجه سانت یگراد انتقال یافتند. سپس با فواصل زمانی هشت ماه بذرهااز محل خود خارج شده ودر آزمایشگاه در قالب آزمون استاندارد جوانهزنی به صورت جداگانه و با روش TP کشت شدند. 2- 2- آزمایش روشنگهداری: پس از جم عآوری, نمونه بذرها به چهارروش خشک شدند:-1 خشک شدن در مجاورت آفتاب 2- خشک شدن در سایه 3- خشکشدن بصورت باددهی توسط پنکه 4- خشک شدن درون دستگاه آون. درکلیه موارد محتوی رطوبتی بذر هنگام نگهداری 5/ 3- 3 درصد بود. بذرهاپس از بست هبندی در پاک تهای آلومینومی به دماهای 5- , 10 - , 5+ ,+10 و 25 درجه سانت یگراد انتقال داده شدند. با فواصل زمانی 3 , 6, 9و 18 ماه, بذرها خارج شده و درصد جوان هزنی آنها درشرایط آزمایشگاهیانداز هگیری شد.نتایج: نتایج بدست آمده از هر یک از آزمایشات مذکور پس از انجاممحاسبات لازم با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه واریانس گردیده وسپس میانگی نهای حاصله با استفاده از آزمونهای چند دامنه دانکن درسطح 1 و 5 درصد مقایسه شدند. نتایج جدول تجزیه واریانس)جدولشماره 1( آزمایش شکستن خواب )قوه نامیه ( نشان داد که درصد وسرعت جوان هزنی بذر بطور معنی داری تحت تاثیر نوع بذر و درجه حرارتجوانه زنی قرار گرفت هاند ) 0.01
جوانه زنی بذر تقریبا دوبرابر دمای شاهد) ºC25 ( است.درآزمایش دمای نگهداری, دو اکسشن فریدونشهر و گلستانکوه جداگانهمورد بررسی قرار گرفتندو نتایج در هر دو نمونه کاملا مشابه بود. اثرمدت زمان نگهداری بذر بر صفات درصد جوان هزنی و شاخص بنیه بسیارمعنی دار بود ) 01/0
والرین کوهستانی از نوع خواب فیزیولوژیکی استکه با تیمارهای حرارتی برطرف م یشود. خوشخوی ) 1374 (, درجهحرارت های مختلف را برای جوانه زدن بذروالرین رسمی L. Valerianaofficinalis بکار برد و نتیجه گرفت که دمای اپتیمم جوانه زنی این بذردر شرایط آزمایشگاهی 20 درجه سانتی گراد می باشد.در آزمایش نگهداری معلوم گردید که به طور کلی افزایش زمان ذخیرهسازی موجب کاهش قوه نامیه بذروالرین می شود)شکل 7 و 8 ( اما روندافت قوه نامیه در دمای 10 درجه سانتی گراد کند تر است. تحقیقاتانجام شده توسط برتسل و مولر) 1984 (ثابت کرد که بذرهای تازه برداشت شده اکالیپتوس دارای خواب بودند، اما پس از یکسال ذخیرهسازی خشک کاملاً به خواب رفتند بطوریکه برای جوان هزنی احتیاج بهتیمار استراتیفیکاسیون داشتند. در این تحقیق نگهداری بذر گیاه والریندردمای 25 درجه سانتی گراد، موجب عمیق تر شدن خواب بذر شده بهطوری که پس از ده ماه, تیمار پیش سرما برای جوانه زنی بذر لازم بود.به طور کلی خشک کردن بذرها در معرض نور خورشید تاثیر زیا نباریبر روی درصد جوان هزنی ندارد لیکن استفاده از رو شهای سایه و پنکهمناسبتر است. خشک کردن با استفاده آون تا حد زیادی درصد جوان هزنیرا کاهش می دهد. برای جلوگیری از افت قوه نامیه بذر لازم است که ابتدابذرها را در سایه خشک نموده و سپس در پاکتهای آلومنیومی بسته بندینموده و دردمای -10 ºC الی -5 ºC قرار داد. به نظر می رسد ذخیرهسازی خشک بذر در دمای زیر صفر درجه سانتی گراد موجب برطرفشدن خواب فیزیولوژیک در بذر ها شده و به عنوان یک تیمار شکستنخواب عمل می نماید