بررسی اتمسفر (حوزه های حضور) در باغ های تاریخی بهشهر

یکی از مفاهیمی که در حوزه پدیدارشناسی برای شناخت فضای معماری شکل گرفته اتمسفر است. مقوله اتمسفر یک گفتمان زبیا شناسانه جدید است که مفهوم مرکزی آن موضوع شناخت حسی است. در معماری و طراحی فضا، اتمسفر به کیفیت های حسی که فضا ایجاد می کند، اشاره دارد. در واقع اتمسفر یک دریافت بی واسطه از ادراک فیزیکی است و از طریق احساس و درک عاطفی شکل می گیرد. معماران و طراحان از مفهوم اتمسفر برای این گفتمان بهره گرفته اند چرا که معماری و فضا برای تجربه و استفاده انسان طراحی می شود. رابطهی بین سوژه تجسم یافته و فضای پیرامونی قابل ادراک، توسط دانشمند و فیلسوف آلمانی گرنوت بومه به دقت مورد بررسی قرار گرفته است. مفهوم اتمسفر توسط بومه در سال 1995م به عنوان یک مفهوم پایه در زیبایی شناسی مدرن بدون ایجاد نقطه انفصال در هنر معرفی گشت. او اتمسفر را این گونه تعریف کرد: حوزه های حضور . اتمسفر چگونگی تجربه ما از فضا است. اتمسفر ها به یک مکان محدود نشده اند ولی با این حال در درون فضا درک و دریافت می شود و بدین شکل آن را تشکیل می دهند. این رویکرد جدید این امکان را فراهم ساخته تا با نگرشی نو به معماری به مثابه امر هنری، علاوه بر اینکه جنبه های زیباشناسانه آن مورد بررسی قرار می گیرد جنبه های معماری آن درارتباط با تجربه انسانی بازنگری می شود. در این مقاله باغ های تاریخی بهشهر با این دیدگاه مورد بررسی قرار می گیرد. مجموعه باغ شاه و عمارت چهلستون در مرکز بهشهر قرار دارد و از جمله آثار به جا مانده از دوره صفوی است . ویژگی های منحصر به فرد این باغ در تعامل با طبیعت سرسبز این ناحیه، سبب شده است که این باغ قابلیت های بسزایی برای بررسی به منظور آشکار کردن جنبه های زیبایی شناختی و معمارانه آن، داشته باشد.. آنچه که در باغ های تاریخی بهشهر مورد بررسی قرار گرفت ویژگی های است که بر مبنای تجربه کالبدی انسان از درک باغ است. از طرفی این تجارب که مربوط به نور ، سایه، صدا، حرکت و لمس... می باشد با خاطره و دریافت حسی، عاطفی، خصلت مکانی و درک متفاوت از محیط باغ ایرانی در هم می آمیزد و تجربه منحصر به فردی را به وجود می آورد. این ویژگی ها، به دلیل وجود زمینه های فطری مشترک انسان ها می تواند مقبولیت، ماندگاری و ترویج الگویی از باغسازی با هویت ایرانی و اسلامی را معلوم سازد.

کلیدواژه ها:

اتمسفر ، تجریه چندحسی ، باغ های تاریخی بهشهر