بررسی رویکرد هنرمندان به عرفان و تصوف و تاثیر آن بر شکل گیری هنرهای اسلامی

هنرمندان مسلمان تحت تعلیم دین مبین اسلام توانستند بسیاری از مفاهیم معنوی را در قالب نقش های تزیینی مبتنی بر اصول زیباشناختی ارایه نمایند. گرچه توجه هنرمندان به جنبه های تزیینی و ایجاد لطافت و رعایت مبادی زیباشناختی سبب شده است برخی پژوهشگران در حوزه هنر اسلام و تاریخ هنر همچون گرابار نقش های انتزاعی را تهی از هر گونه مفهوم فرهنگی پنداشته و آنها را تنها به عنوان عناصری صرفا تزیینی مطرح کنند اما این نقوش بیان نمادین از سیر مداوم تطور جهان (عالم ملک) و چگونگی پیوند کل آفرینش است. هنرمندان مسلمان علاوه بر ابداع نقش های نمادین مطابق با فرهنگ اسلامی، بسیاری از نقش های نمادین ایران باستان مثل قرص خورشید (شمسه)، سیمرغ، اژدها، طاووس و ... را تعدیل و با هماهنگ ساختن آنها با جهان بینی اسلامی مجددا احیا میکنند. در دوره اسلامی به ویژه دوره ی تیموری بر اثر همجواری هنرمندان با عرفا تحول بزرگی در شکل و محتوای آثار هنری به وجود آمد. در دوره ی صفوی با حمایت دربار و رسمی شدن مذهب شیعه در ایران هنر وارد عرصه ی جدیدی شد. با همسویی موضوعات دینی و عرفانی، خط و نقش و هندسه در هنرها مفاهیمی معنوی یافت. هنرمند سالک طریقت، با سیر از ظاهر به باطن اشیا و امور، روح تازه ایی بر آثار هنری دمید. در این تحقیق تلاش شده تا چگونگی تاثیر گذاری عقاید تشیع، عرفان اسلامی و تصوف در شکل گیری هنر های اسلامی در دوره ی ایلخانی تا دوره ی شاه تهماسب صفوی مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

عرفان ، آثار هنری ، هنرمند ، اسلامی