مقایسه و ارزیابی نمادپردازی در مساجد ایرانی و آتشکده های زرتشتی

نماد پردازی به عنوان تجلی معانی در هنر معماری است و این نمادها حاصل معانی درونی و ذاتی این هنر بوده و تنها راه بررسی معنای هنر معماری شناسایی این نمادها است. وقایع و حقایق بیشماری ماورای ادراک بشر در عالم طبیعت و معماری وجود دارد که انسان را واداشته تا ابزاری در جهت توصیف اندیشه ها و مفاهیم داشته باشد. رمزهای تصویری و نمادهایی که در فرهنگ ایرانی وجود داتشه که به دوران اسلامی منتقل گردیده و در هنر ایران بعد از اسلام نیز نمایان گشته است. متاسفانه تا کنون در زمینه های معماری، رمز پردازی و نماد پردازی به تفصیل مورد بررسی قرار نگرفته و بررسی کامل تر و تخصصی تر در این زمینه انجام نشده است. در پژوهش حاضر به یکی از جنبه های هنر معماری (مسجد و آتشکده)، نماد پردازی در قالب معماری نمایان خواهد شد. سعی بر این است که اهدافی همانند نماد پردازی آتشکده و مسجد مورد بررسی قرار گیرد. معماری مساجد و آتشکده ها یکی از مهم ترین و مناسب ترین مواضع بهره گیری از نمادها و هنرهایی است که به گونه ای خاص نمود پیدا کرده است. در این مقاله ابتدا به معرفی مفاهیم نماد و نمادگرایی اشاره نموده سپس به بررسی اهمیت مسجد و آتشکده به عنوان نماد و نشانه پرداخته و در آخر به مقایسه، ارزیابی و ارتباط این بناها می پردازیم. نتایج پژوهش نشان می دهد که مساجد و آتشکده ها دارای اجزا و عناصری نمادین همچون گنبد، محراب، شبستان، آتشگاه، نیایشگاه و .... به عنوان نماد و نشانه شناخته شده اند و از اهمیت بالایی برخوردار هستند. روش تحقیق به صورت تفسیری و گردآوری اطلاعات اسنادی است.

کلیدواژه ها:

نماد ، نماد پردازی ، مساجد ایرانی ، آتشکده زرتشتی ، رمز پردازی