جستاری بر دگردیسی مفهوم فضای عمومی در مراکز خرید معاصر، نمونه موردی (مجموعه سیتی سنتر اصفهان)

سیر تکاملی تحقیقات در خصوص فضای عمومی مبین و موید تغییر ماهیت، کارکرد و ارزش های آن در عصر حاضر به علت ظهور گرایشات و روندهایی نظیر جهانی شدن و خصوصیسازی است. فضاهای عمومی نوظهور نظیر مراکز خرید معاصر با ویژگی های متفاوت و گاه متضاد با مفهوم فضای عمومی را میتوان از مصادیق این تغییر دانست که مطابق با ایدیولوژی مصرف جهانی در بسیاری از شهرها در حال شکل گیری هستند . فضاهایی که با وجود نقش بسیار مهم در زندگی شهری، در بسیاری از موارد نتوانسته اند؛ توقعات موضوعی از فضای عمومی موفق را برآورده کنند. بدین منظور این مقاله با هدف شناسایی ویژگی های متعارض این فضاها در مقایسه با فضاهای عمومی با استفاده از روش استدلال منطقی به ارزیابی معیارهای فضاهای عمومی در مراکز خرید پرداخته است. در گام نخست برای دستیابی به رویکردی جامع و با توجه به گستردگی ادبیات این حوزه، مهمترین رویکردهای نظری در ارتباط با موضوع با استفاده از روش تحقیق اسنادی استخراج شدند. این بررسی نشان داد، که تحلیل های بدست آمده از فضای عمومی را میتوان حول سه محور سیاسی- حقوقی، کالبدی- کارکردی و اجتماعی- فرهنگی، و در مجموع تحت عنوان رویکرد سیاسی - فضایی- اجتماعی صورت بندی نمود. درگام بعدی با استفاده شیوه های مختلف برداشت میدانی، شاخص های استخراج شده در هر محور در مجموعه سیتی سنتر اصفهان مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس یافتههای تحقیق، مجموعه سیتی سنتر اصفهان در معیارهای معرفی شده از دیدگاه سیاسی- حقوقی ( نحوه مالکیت، چگونگی نظارت بر فضا) و کالبدی-کارکردی (دسترسی فیزیکی، دسترسی بصری، تنوع فعالیتی افراد) و فرهنگی- اجتماعی (میزان تنوع استفاده کنندگان، بروز فعالیت های اجتماعی و یادآوری تجارب و خاطرات) به ترتیب پایین ترین امتیاز را به خود اختصاص می دهد و در مجموع با امتیاز 1.62 نمی توانند در زمره فضاهای عمومی موفق قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

فضای عمومی ، فضای عمومی معاصر ، مراکز خرید معاصر ، مجموعه سیتی سنتر اصفهان