بررسی نقش ایوان در تحقق پذیری هویت در خانه های بومی شمال ایران

نظریه های علوم رفتاری، در تشریح شیوه تعامل محیط های مسکونی با ساکنان، بر نقش هویت بسیار تاکید دارند. از سوی دیگر بسیاری از پژوهشگران نیز هویت را به عنوان هدف اصلی سکونت معرفی می کنند. هویت در محیط های مسکونی به دو گونه فردی و اجتماعی پدید می آید و مسکن در این میان نقش اصلی را ایفا می کند. واحد مسکونی تحت تاثیر هویت فردی در عین هماهنگی با محیط، می تواند ویژگی های فردی داشته باشد. ویژگی های فردی تلاشی برای به نمایش گذاردن جایگاه خانواده است و هماهنگی در محیط در پی پدید آوردن هویت اجتماعی است که معرف و نمادی از شرایط اجتماعی ساکنان در محیط مسکونی است. به این ترتیب هویت عاملی است که ویژگی هایی از انسان را در ارتباط با محیط فیزیکی خانه یا با محیط اجتماعی او قرار می دهد. هویت را می توان به معنایی که انسان ها از طریق احساسات ذهنی از وجود هر روزه خود و ارتباطات گسترده اجتماعی کسب می کنند، تعریف نمود. این وجود و ارتباطات نیازمند فضایی برای شکل گیری است و می تواند مرکز اصلی تجربه بلافصل از جهان باشد. این فضا می تواند نقش بارزی در ساخت ابعاد کالبدی و نمادین هویت انسان بر عهده داشته باشد. از آنجاکه یکی از شیوه های بررسی هویت جامعه، توجه به عناصر فضایی و ارتباط آن با فرهنگ جامعه است، برای شناسایی هویت جامعه ایرانی باید به شناخت و بررسی عناصر هویت ساز پرداخت. یکی از عناصر شاخص معماری ایرانی ایوان است. در مسکن بومی شمال ایران، ایوان یکی از عناصر فضایی محسوب می شود که نقش عملکردی و کالبدی مهمی در خانه های بومی ایفا می کند. در این مقاله سعی برآنست تا به بررسی نقش ایوان در شکل گیری هویت خانه های بومی شمال ایران از بعد اجتماعی پرداخته شود.

کلیدواژه ها:

هویت ، خانه های بومی ، ایوان ، هویت ایرانی