تبیین اصول و معیارهای طارحی فضاهای انعطاف پذیرشهری با رویکرد مدیریت بحران در بافت فرسوده شهری (مورد مطالعه: بافت فرسوده شهر گرگان)

آسیب پذیری بافت های فرسوده شهری در برابر حوادث طبیعی و غیر طبیعی و کمبود شدید فضاهای باز عمومی در این مناطق جهت تجمع و پناه گرفتن مردم در مواقع بحران، وضعیت این بافت ها را در حین وقوع حوادثی همچون زلزله، سیل و آتش سوزی، بحرانی تر می سازد. از طرف دیگر کمبود فضاهای مناسب شهری برای ایجاد سرزندگی و نشاط بیشتر در محلات فرسوده، قدیمی و نامناسب شهرها، ایجاب می کند که فضاها و مکان هیا مناسبی از سطح شهرها (بخصوص در بافت های فرسوده و میانی شهر که به شدت از فقر سرانه های خدماتی، رفاهیو فضای سبز رنج می برند)، احداث گردند تا به ارتقاء کیفیت زندگی در شهرها و افزایش تاب آوری شهر کمک نمایند. آن چه در این میان اهمیت دارد این است که این فضاها باید با انعطاف پذیری لازم در عین حال که موجب ایجاد سرزندگی و رونق در بافت های قدیمی و فرسوده شهری می گردند و به بازآفرینی این بافت ها کمک می کنند، در مواقع بحرانی کاربرد و کارآیی لازم را نیز از جهت مدیریت بهینه بحران در محلات شهری داشته باشند. در این تحقیق که به روش توصیفی، تحلیلی انجام شده است، ابتدا مفهوم بافت های فرسوده شهری، مدیریت بحران و تعریف فضاهای شهری و انعطاف پذیری در فضاهای شهری مورد مطالعه قرار گرفته و پس از معرفی اجمالی نمونه مورد مطالعه (محدوده ای در بافت قدیم و فرسوده شهر گرگان)، معیارهایی جهت مناسب بودن فضاهای شهری برای مدیریت بحران و انعطاف پذیری این فضاها ارایه شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که عوامل فراوانی در مدیریت بحران در بافت های شهری دخیل هستند که در این میان از دیدگاه معماری می توان به ویژگی های فضایی و مکانی فضاهای باز و بسته موجود در مکان های باز و عمومی شهری همچون تطبیق پذیری فضاها، تنوع پذیری (فضاهای چند عملکردی)، تغییرپذیری، قابلیت توسعه و ایجاد تغییرات در فضاهای باز و بسته، به عنوان صفات فضاهای انعطاف پذیر شهری با رویکرد مدیریت بحران، اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

بافت فرسوده شهری ، مدیریت بحران ، فضای انعطاف پذیر شهرف شهر گرگان