بررسی هندسه و تناسبات طلایی در معماری سنتی

هر پدیده زیبا در طبیعت می تواند از دو نظر مورد توجه قرار بگیرد، هم از نگاه هنری وهم از دید ریاضی ونظم منطقی. هنر و ریاضی همانند یکدیگرند، زیرا در هردو مفاهیم تناسب، تقارن و توازن نقش مهمی دارند. تناسبات و زیبایی دو موضوعی هستند که در مورد میزان تاثیر گذاری آنها در شکل گیری فضاهای مسکونی تحقیقات بسیاری شده است یکی از موضوعاتی که در این مورد در معماری ایران بسیار جای بررسی است تناسبات طلایی ایرانی است. تناسبات مفهومی ریاضی است که در هنرهای تجسمی بر رابطه مناسب اجزا با یکدیگر و با کل اثر دلالت دارد. کاربرد آن به دلیل ایجاد زیبایی بصری در معماری و هنرهای تجسمی از اهمیتی ویژه برخورداراست و تقریبا همه آثار هنری براساس نوعی تناسب بوجود آمده اند. از این جهت تناسب یکی از اصول اولیه اثر هنری است که رابطه هماهنگ میان اجزا را بیان می کند. هدف بنیادی همه نظریه ها درباره تناسبات در کار هنری، پدید آمدن نظم و سامان دهی میان بخش های مختلف یک اثر می باشد بطوری که برای بیننده در یک رشته تجربیات پیوسته، پدید آورنده حس زیبایی شود. این تحقیق بر پایه شناخت و اهمیت یکی از انواع تناسباتی است که در بیشتر سیستم های منظم جهان هستی در جریان است. این تناسب که در اندازه ها از قوانین مختص عدد طلایی پیروی می کند؛ بر این اساس تعریف می شود: در یک پاره خط تقسیم شده به دو قسمت، نسبت قسمت بزرگتر به کوچک تر، مثل قسمت بزرگتر به کل می باشد. در کتب هنری، خواستگاه و ملجا این نسبت، یونان و مکتب کلاسیک عنوان شده است. اما با تحقیقات صورت گرفته مشخص شده که در بسیاری از بناهای تاریخی ایران نیز به منظور دستیابی به زیبایی بصری بیشتر، در گذشته های دور از این تناسبات استفاده می شده است. این عدم آگاهی نسبت آثار معماری ایران، نویسنده را برآن داشت که به منظور شناساندن بیشتر معماری بومی ایران و فراهم آوردن زمینه ورود به عرصه رقابت های جهانی و علمی، رهیافتی به تناسبات بناهای چندین سده از معماری ایران داشته باشد. لازم بذکر است که روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد که از طریق مطالعات کتابخانه ای و اطلاعات نرم صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

تناسب طلایی ، هندسه ، ایرانی ، زیبایی شناسی ، تحلیل هندسی