تداوم هویت شهر از دریچه ی منظر و سیمای کالبدی

آنچه محیط زیست انسان را به وجود می آورد علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل ساخته و پرداخته خود اوست که بخشی از ظاهر بصری این محیط را فراهم آورده است. از این رو شهر را هم روابط و فعالیت هایی که در آن جاری است پدید می آورد (روحیه شهری) و هم عواملی چون ساختمان ها، خیابان ها، فضاها و مانند آنها (جسم شهری). سیمای شهر، به عنوان عامل سازنده جسم شهر، نخستین منظری از شهر است که دیده شده و در ذهن و حافظه شهروندان نقش می بندد. هر پدیده ای را می توان از سه منظر کالبدی، محتوایی و معنایی مورد بررسی قرار داد و در آثار مصنوع (معماری و شهرسازی) هرگاه همگرایی و سازگاری شدیدی بین این سه بعد اتفاق بیفتد، آن اثر و پدیده را حایز کیفیت زیبایی و هویت می دانیم. منظر شهری، ماهیتی است که به واسطه فعالیت های انسانی و همراه شدن آن با کالبد در طول تاریخ پدید می آید و در ذهن شهروندان تفسیر می شود؛ این ابعاد ذهنی ممکن است فردی و یا جمعی باشد. منظر شهری در آغاز امری عینی است که به واسطه کیفیت ظهور عوامل فیزیکی شهر موجودیت می یابد و به سبب گذشت زمان و تکرار شدن، به عنصر مشترک پیوند دهنده افراد جامعه بدل می گردد. از آنجا که منظر شهری ، کالبد و کیفیت شهر را توامان در بر می گیرد، می توان ادعا نمود که ادراک شهر همان تفسیر منظر شهری است. اگرچه منظر شهری در ابتدا از طریق کالبد و احساسات درک می شود، اما آنچه بدان معنا می بخشد، ذهنیت شهروند است. هدف این مقاله به سه دلیل، ارایه راهبردهای خرد و جزیی برای تداوم هویت منظر شهری است؛ اول اینکه مقوله هویت، شهر و منظر شهری به قدری گسترده است که امکان ارایه یک راهبرد قطعی برای آن وجود ندارد؛ دوم ،لازمه رویکرد جزء نگر ارایه گزارشی حجیم است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت تحلیل – توصیفی با استفاده از اسناد کتابخانه ای می باشد.

کلیدواژه ها:

هویت ، معماری ، منظر شهری ، تداوم هویت ، سیمای کالبدی