عروج در معماری مسیر مسجد شیخ لطف الله (ابعاد عملکردی و مفهومی مسیر در معماری مسجد شیخ لطف الله)

معماری فعل ساختن یا فن ترسیم نقشه نیست که فرد تنها با فرا گرفتن آنها بتواند قدم در راه معماری بگذارد. معمار فردی است که علاوه بر فراگیری فنون ساخت و طراحی با آموزش و بهره گیری از حوزه های گوناگون دست به خلق اثری هنری می زند. از طرفی در دسته بندی کیفی بنا، معماری به معنی دخیل نمودن مفاهیم هنری، معرفتی و مفهومی در کالبد ساختمان در بالاترین جایگاه قرار می گیرد. حال اگر به بنا با دید مجموعه ای منظم از اجزاء کاربردی نگاه کنیم و این عناصر را سازنده کلیت بنا فرض کنیم، معمار با انتظام همین عناصر در کنار توجه به بعد عملکرد، اثری هنری و مفهومی خلق می کند. به همین ترتیب می توان مسیر را به عنوان یکی از عناصر بنا در نظر گرفت، که علاوه بر عملکرد در بنا به عنوان ابزاری برای انتقال مفاهیم مدنظر معمار عمل می کند. در پژوهش حاضر با روش مطالعات کتابخانه ای با رویکردی عملکردی، عرفانی و معنا محور عنصر مسیر در معماری و نقش آن در معماری مقدس مسجد شیخ لطف الله اصفهان به عنوان یکی از شاهکارهای معماری ایرانی اسلامی مورد مطالعه قرار گرفته است. به صورتی که ابتدا مبانی موثر بر مسیر برگرفته از مبانی معماری استخراج و در کنار کارکرد معنوی مسیر در آن بنا قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است، عنصر مسیر در راستای ایده کلی طرح معماری که تمثیل اقامه نماز به معراج نمازگزار و نیز فضای گنبدخانه به عرش می باشد قرار گرفته، آن هم به صورتی که نمازگزار در آن مسیر از فضای بیرونی تا فضای گنبدخانه به گونه ای هدایت شود که مراتب ترک دنیای مادی و حضور در محضر معبود را تجربه می نماید.

کلیدواژه ها:

مسیر در معماری ، عناصر معماری ، معماری مسجد ، مفهوم در معماری ، مسیر ، مسجد شیخ لطف الله