هندسه نظری در معماری ایرانی - معنا واصول

توازن در نگرش معماری ظرف ظرافتهای ویژه ای است که با تداعی معنا این واژه در تکنولوژی ساخت متفاوت می باشد به طوری که از رابطه محاسباتی اعداد و رعایت استانداردها گذر نموده و بهرابطه میان انسان و بنا که تار و پود آن را برداشتهای احساسی،تصور و تصدیق ذهنی و فعل و انفعال روانی تشکیل می دهد دست می یابد. طراحی فضا علاوه بر دارا بودن منطق ریاضی و فنی نیازمندنوعی شهود مناسبات انسانی، احساس فضا و تپیدن نبض ادراک درحضوری هنرمندانه است. محرکه های معماری قادرند ظرفیت های روحی حضار را به تکاپو در آورده امواج هیجانات حسی، نیرویاستشعار و قوای ادراکی را اوج دهند و حالت سرشاری و تعادلی ببخشند. در عین حال این واقعیت، توجهی وافر می طلبد که کمیت ها همواره ملازمان جدایی ناپذیر کیفیتهایی هستند و به عنوان بود ، نمود را متجلی می سازد. همراهی این دو به مثابه همراهی جسم و روح آدمی است. معماری یک سازه نیز معنای آن سازه است. یکی از تجلیات مهم مفاهیم و پدیده های شکل دهنده به زمین هندسه است.انسان برای شکل دادن به زمین و سپس برای شکل دادن به مکان و پس از آن برای شکل دادن به فضا از نوعی تقسیم بندی ساده هندسی با کاربرد عدد نمادین چهار استفاده کرد و به سبب مفاهیم نمادینعدد چهار و شکل مربع و شکل چلیپایی حاصل شده از آن، طرح های متنوعی پدید آورد که بصورت های متنوع در بیش تر فرهنگ های متنوع جهان مورد استفاده قرار گرفت. این گونه از طرح ها بیش ازآن که جنبه های کارکردی داشته باشند، خصوصیتی نماد پردازانه داشتند و در بیشتر موارد به سبب دلایل کارکردی مورد توجه نبودند ،بلکه از آنها به دلایل آئینی و نماد پردازانه استفاده میکردند. هدف غایی هنر مقدس، فرا خوانی و یاد آوری احساسات یا انتقال تاثرات نیست، بلکه هنر مقدس، رمز است و بدین علت جز وسایل ساده واولین و اصلی، از هر دست آویزی مستغنی است...ریشه و اصل آسمانی دارد، زیرا الگو هایش بازتاب واقعیات ماوراءعالم صوراند... هنر مقدس نمودگار سرشت رمزی عالم است و بدین گونه روح انسان را از قید متعلق به واقعیات درشتناک و ناپایدارمی رهاند.