تحلیل پایداری سواحل رودخانه‌های مرکب

رودخانه های جاری در نهشته های رسوبی دارای یک ساختمان چند لایه هستند که در آنها لایه هایی از شن و ماسه فاقد چسبندگی توسط یک لایه چسبنده سیلت و رس پوشیده شده اند. فرسایش ساحل در این نوع مجاری با اختلاط سریع مواد لایه غیرچسبنده زیرین به درون جریان رودخانه آغاز شده و با سقوط طاق آویزان باقیمانده در قسمت فوقانی ساحل تکمیل می گردد. وقوع مکانیزم های گسیختگی مختلف در سواحل رودخانه ها امکان پذیر بوده و احتمال بروز گسیختگی توسط هر کدام از آنها وابسته به اندازه، شکل هندسی و ساختمان ساحل، مشخصات فنی مصالح تشکیل دهنده ساحل، هیدرولیک جریان در آبراهه و شرایط آب و هوایی دارد. مکانیزم های غالب گسیختگی طاقی شکل شامل گسیختگی های برشی، شعاعی و کششی می باشند که به دلیل پیچیدگی آنها و مشکلات مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی این نوع خاص فرسایش، تاکنون چندان مورد مطالعه قرار نگرفته اند. اگرچه فرسایش ساحل درمقابل اشکال مختلف گسیختگی توده ای توسط محققین زیادی مطالعه شده است، لیکن ابهامات بسیاری درباره پدیده گسیختگی طاقی شکل در سواحل رودخانه های مرکب، علی الخصوص نحوه و زمان وقوع آن، نیروهای موثر بر طاق آویزان و شکل گسیختگی موجود می باشد. در این تحقیق روابط کامل تری نسبت به روابط محققین قبلی برای تحلیل پایداری طاق آویزان، با استفاده از علم استاتیک و مکانیک خاک، توسعه یافته است که در آنها نیروها و گشتاورهای مقاوم و محرک موثر بر طاق آویزان در حال تهای کامل تر و پیچیده تری همراه با لحاظ نمودن اثر چسبندگی ظاهری، سطوح آب رودخانه و زیرزمینی محاسبه شده است. در این تحقیق فرسایش شدید سواحل مقاطعی از رودخانه کردان در مجاورت روستاهای عباس آباد و نجم آباد در محدوده شهرستان هشتگرد در استان تهران با استفاده از روابط توسعه یافته مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر این اساس تحلیل پایداری سواحل مزبور در چهار حالت مختلف صورت گرفته که نتایج بررسی ها حاکی از قابلیت کاربرد روابط توسعه یافته در تخمین پایداری ساحل رودخانه کردان با دقت قابل قبول می باشد.

کلیدواژه ها:

گسیختگی طاقی‌شکل ، مرکب ، تحلیل پایداری ، ساحل ، رودخانه کردان