نقش ابوحیان توحیدی در تصوف اسلامی با تکیه بر کتاب الاشارات الالهیه

دوره سوم خلافت عباسی در بغداد که مصادف با قرن چهارم هجری است، دوره ضعف و آشفتگی فرهنگی، اقتصادی واجتماعی به شمار می رود که از مظاهر آن پیدایش فرقه ها و مذاهب مختلف و جریان هایی مانند تصوف و زندقه است. ازجمله متفکران معاصر با این دوره، ابو حیان توحیدی است. او ادیب، فیلسوف، منتقد اجتماعی و صوفی قرن چهارمهجری است که جامع بیشتر علوم مثل فقه و کلام و نحو و زبان و شعر و ادب و فلسفه است. این فیلسوف ادیب، متأثر ازاوضاع نابسامان عصر عباسی و تجربیات تلخ و زندگی پر مشقت، در اواخر حیات به تصوف گرایش بیشتری پیدا کرد کهنتیجه آن نگارش کتاب الإشارات الإلهیه است که حاوی ادعیه و مناجات هایی با اسلوب زیبا همراه با مضامین معرفتی وگرایش های صوفیانه است. این پژوهش با روش توصیفی تاریخی به گرایش صوفیانه ابو حیان و بررسی جلوه های –تصوف، با تأکید بر پدیده غربت و خود شناسی در کتاب الإشارات الإلهیه ، پرداخته است. نتایج بحث حاکی از آن استکه ابوحیان توحیدی با انتقال از غربت شخصی به غربت وجودی و صوفیانه و معرفی خودشناسی به عنوان راه خداشناسیو عرفان حقیقی، بدون انحراف از مسیر عقلی، به جاده تصوف گام نهاده و اثر ارزشمندی چون الإشارات الإلهیه را به عنوان یکی از مناجات های صوفیانه و بلیغ در حوزه تصوف اسلامی آفریده است.

کلیدواژه ها:

ابوحیان توحیدی ، تصوف ، الاشارات الاهیه ، غربت خودشناسی