بررسی سیر تاریخی تفسیر عرفانی و فلسفی «بسم الله»

قرآن کریم حقیقت لفظی و کتبی عالم وجود است و به همین نسبت، عالم هستی نیز حقیقت عینی و تکوینی قرآن می باشد. بدین لحاظ «بسم الله الرحمن الرحیم» سرآغاز کلمات خداوند در کتاب آسمانی و سرسلسله کلمات وجودی حق در نظام تکوینی عالم است. از این رو تبیین و تفسیر حکمی و عرفانی این آیه ی شریفه اهمیت بسیار داشته است. هر چند که از صدر اسلام بسیاری از دانشمندان مسلمان در خصوص این آیه شریفه کلماتی به اجمال یا تفصیل داشته اند؛ اما می توان گفت تقریبا همه فضلایی که در این قرون اخیر در این باب سخن رانده اند به نوعی از آراء فلسفی ملاصدرا و مکتب حکمت متعالیه و یا بخصوص از آراء محی الدین ابن عربی و مکتب عرفانی اش بهره گرفته و از پیروان این مکاتب هستند. در این پژوهش گزارشی تفصیلی و تحلیلی از آراء و نظرات فلسفی عرفانی در این باب خواهد آمد.

کلیدواژه ها:

ذات ، اسم ، صفت ، احدیت ، واحدیت