بررسی مسیولیت کیفری در حالات مختلف جنون در فقه و حقوق

هدف پژوهش حاضر بررسی مسیولیت کیفری است که عبارت است از توانایی پاسخگویی شخص نسبت به اعمال مجرمانهخود. احراز مسیولیت کیفری، مستلزم وجود شرایطی در شخص مرتکب می باشد. فقدان هر یک از این شرایط از جمله عقل،باعث رفع مسیولیت کیفری و به تبع آن رفع مجازات از مرتکب جرم می شود. جنون، زوال عقل و شعور و یا اختلال در قوایدماغی است، به طوری که اعمال مجنون فارغ از اختیار و اراده اوست؛ تاثیر جنون در همه مراحل فرایند کیفری اعم از قبل ازارتکاب جرم، بعد از ارتکاب جرم و قبل از صدور حکم قطعی و همچنین در مرحله اجرای حکم، مورد توجه فقها و نیز قانونگذارجمهوری اسلامی قرار دارد. اگرچه جنون در حین ارتکاب جرم، از موانع مسیولیت کیفری شناخته شده همچنین تعابیرمتفاوت قانون مجازات از سال 1304 تا 1392 و نیز تحولات علوم روانشناسی، روانپزشکی و روانکاوی در این عرصه، اقتضاییافتن مفهومی جامع و مانع را در این خصوص دارد. در نهایت بر این عقیده است که باید مفاهیم و یافته های جدید علومرفتاری به طور تفصیلی و میزان تاثیر آن با توجه به رفتارهای متفاوت مرتکبین جرایم، جایگزین مفهوم کلی جنون و یااختلال اراده گردد.

کلیدواژه ها:

مسیولیت کیفری ، جنون ، اختلالات روانی ، قانون مجازات اسلامی