بررسی میزان ارتباط هیدرولیکی آبخوان آبرفتی دشت جایزان و رودخانه مارون با تاکید بر خشکسالی

با توجه به وقوع خشکسالی های اخیر و کاهش بارندگی و دبی رودخانه ها و به تبع آن محدودیت منابع آبهای سطحی و توزیع نامتعادل آن و از طرفی افزایش تقاضا برای استفاده از منابع آبهای زیرزمینی و سطحی برای مصارف مختلف از جمله مصارف کشاورزی، موجب شده تا آبخوان دچار افت قابل توجهی گردیده لذا بررسی میزان ارتباط هیدرولیکی آبخوان و رودخانه مارون ،جهت بهینه سازی مصرف و مدیریت صحیح منابع آب از اهمیت بسزایی برخوردار است. محدوده مورد مطالعه جایزان با مساحتی برابر با 125 کیلومتر مربع در زیر حوضه جایزان در 45 کیلومتری جنوبشرق رامهرمز و 40 کیلومتری شمالغرب بهبهان واقع شده است. رودخانه مارون از منتهی الیه جنوبی وارد دشت شده و پس از طی طول دشت از قسمت شمال غربی محدوده مورد نظر خارج می گردد. در این تحقیق به منظور ارزیابی نرخ تغذیه و تخلیه رودخانه مارون بر آبخوان آبرفتی دشت جایزان با تاکید برخشکسالی های اخیر، ابتدا با رسم هیدروگراف ماهانه تراز سطح آب در چاه های مشاهده ایی موجود در محدوده مورد مطالعه سعی شد تا ارتباط هیدرولیکیرودخانه و آبخوان بررسی گردد. سپس با برآورد بیلان آب زیرزمینی محدوده مورد مطالعاتی، میزان تأثیر رودخانه مارون بر سفره آب زیرزمینی بصورت کمی تعیین گردید و در مرحله بعدی ، تاثیر رودخانه مارون بر روی سفره آب زیرزمینی با استفاده از هیدروگراف چاه های مشاهده ای نزدیک به رودخانه و هیدروگراف واحد دشت مورد بررسی قرار گرفت . در قدم بعدی دبی خروجی رودخانه مارون از محدوده با دبی های اندازه گیری شده در ایستگاه های هیدرومتری چم نظا م و مشراگه محاسبه و تغییرات ماهانه آن باهیدروگراف ماهانه تراز سطح آب چاه های مشاهده ایی مقایسه گردید. در ضمن بیلان هیدرولوژی محدوده مورد مطالعه نیز تهیه و نتایج حاصل از آن در ارزیابی میزان نرخ تغذیه ناشی از رودخانه مارون بکار گرفته شد. در نهایت نتایج حاصله نشان داد که ارتباط هیدرولیکی چندان محکمی بین رودخانه و سفره آب زیرزمینی نداشته و خشکسالی های اخیر تنها باعث کاهش دبی خروجی از محدوده مورد مطالعه گردیده است.

کلیدواژه ها:

جایزان ، رودخانه مارون ، بیلان آب زیرزمینی ، بیلان ]هیدرولوژی ، نرخ تغذیه ، خشکسالی