تحلیل ارتباط بین شاخص های تنوع گونه ای با عوامل محیطی با استفاده از داده های چند متغیره (مطالعه موردی : منطقه حفاظت شده بیجار کردستان)

تنوع زیستی موجود در اکوسیستم مرتع ، به طور مستقیم تحت تأثیر ویژگی های رویشی و تنوع گونههای گیاهی آن قرار دارد که همواره متضمن پایداری این اکوسیستم در مقابل آشفتگیهای محیطی و زیستی است. در این تحقیق اثر تغییرات مدیریتهایمختلف چرائی در منطقه حفاظت شده بیجار استان کردستان ، با انتخاب سه منطقه امن (فقط تحت چرای حیات وحش) ، منطقه حفاظت شده (تحت چرای دام اهلی و حیات وحش) و منطقه آزاد (فقط تحت چرای دام اهلی) بر تنوع گونه ای و عوامل محیطیپرداخته شده است. بدین منظور در هر مکان مرتعی با استفاده از فرمول ابرهارت، اندازه نمونه تعیین گردید و با استفاده از طرحنمونه برداری دو مرحلهای اقدام به اندازهگیری درصد تاج پوشش گونهای گیاهی گردید. در هر مکان مرتعی پروفیل خاک حفر شده و ضمن بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ، خصوصیات فیزیوگرافی (شیب ، ارتفاع و جهت) و فاصله مکان های مورد مطالعه از روستا ، منابع آب و منابع انسان ساز تعیین گردید. شاخص های غیرپارامتریک غنای گونهای مارگالف، تنوع گونه هیل N1 و شانون- وینر محاسبه شد. به منظور بررسی ارتباط گونهها با عوامل محیطی و تنوع از آنالیز مؤلفه های اصلی PCA استفاده شد. اختلاف معنیدار بین مکانهای مرتعی منطقه امن با حفاظت شده و آزاد در سطح یک درصد با استفاده از شاخص مارگالف مشخص گردید. شاخصهای غیر پارامتریک تنوع گونه ای هیلN 1و شانون- وینر اختلاف معنی داری را در سطح پنج درصد نشان دادند که این اختلاف نیز بین مراتع مناطق امن با مناطق حفاظت شده و آزاد می باشد. همچنین نتایج نشان داد که فاصله از روستا جزء مهمترین متغیرهای اثرگذار بر روی میزان تنوع گونهای و غنای گونهای شناخته شد. نتایج رج بندی نشان داد که بین تنوع گونهای با فاکتورهای خاک (مقدار ماده آلی ، کربن آلی و درصد شن) ارتباط مثبت و با (میزان درصد رس، آهک ، هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک) ارتباط منفی وجود دارد

کلیدواژه ها:

تنوع گونهای ، غنای گونهای ، یکنواختی ، رج بندی ، کردستان