مقایسه تولید رواناب و رسوب شیب های مختلف در مراتع بزقوش شهرستان سراب

پژوهش حاضر که در اراضی مرتعی روستای اسب فروشان واقع در دامنه های کوه بزقوش شهرستان سراب به انجام رسید، رواناب و رسوبی ناشی از رگبارهای طبیعی را در مقیاس کرت استاندارد اندازه گیری و مورد مقایسه قرار گرفتند. بدین منظور در سه شیب 5، 9 و 25%، کرت های استاندارد باابعادی به عرض 1/83 متر و طول 22/1 متر با فواصل ½ متر و با جهت شمالی ایجاد گردید. خاک منطقه مورد مطالعه بر اساس روش هیدرومتری از نوع خاک شنی لومی می باشد. از 33 بارش به وقوع پیوسته طی دوره پژوهش که از تاریخ 92/3/31 تا 93/6/10 انجام پذیرفت، تنها 4 واقعه ی آن منجر به تولید رواناب و رسوب گردید. نتایج 4 رخداد بارش منجر به رواناب و رسوب نشان داد که بیشترین مجموع مقدار رسوب در دوره پژوهش در تاریخ 92/3/31 و در شیب 25% به مقدار 101 گرم در متر مربع و مربوط به بارش با شدت 0/2 میلی متر بر دقیقه (2/81 میلی متر در 14 دقیقه) می باشد. نتایج به عمل آمده حاکی از آن است که با افزایش شیب مقدار رسوب تولیدی نیز افزایش می یابد. همچنین نتایج به دست آمده نشان گر این واقعیت است که خاک منطقه مورد مطالعه، در اواخر فصل بهار نسبت به تولید رسوب، بسیار حساس بوده و بیشترین مقدار رسوب، در طی دوره پژوهش در این فصل از سال به وقوع پیوست. همچنین نتایج بررسی ها نشان داد که با افزایش مقدار رس خاک که در شیب 25% دیده می شود، میزان رواناب و رسوب تولیدی افزایش می یابد. همچنین با افزایش مقدار شن خاک (شیب 5%) مقدار رواناب و رسوب تولیدی کاهش می یابد. نتایج بیانگر این واقعیت هستند که با کاهش مقدار سیلت خاک (شیب 5%) میزان رواناب و رسوب تولیدی کاهش می یابد.

کلیدواژه ها:

بزقوش ، هیدرومتری ، جهت شمالی