تحلیل و بررسی علایق راهبردی قدرت ها درجهان اسلام؛ مطالعه موردی: فرآیند تحولات ژیوپلیتیک در یمن

جهان اسلام بواسطه برخورداری از بنیادهای فکری و اعتقادی که برگرفته ازمتن دین مبین اسلام است، در طی تاریخ همواره با اندیشه ها و جنبش های تحول گرا همراه بوده است. این فرآیند در سال های اخیر بخصوص در قالب موج فراگیر قیام های مردمی سال 2011 به بعد که عمدتآ هم بر حوزه عربی - اسلامی منطقه غرب آسیا متمرکز بوده، هم بیانگر لزوم دگرگونی در سازندهای ژیوپلیتیکی نظام منطقه ای است که نمادی از هژمونی تحمیلی و مهندسی سیاسی مورد هدف قدرت های فرامنطقه است، و هم در تحولات جدید پیش بینی تدریجی نوعی از بازساخت اجتماعی دگرگون یافته و یک نوزایی اجتماعی مبتنی برملی گرایی نوین درعرصه های گوناگون کشورها و ملت های جهان اسلام را نمی توان دور از انتظار دانست. اکنون در جای جای جهان اسلام شواهد بسیاری وجود دارند که در قرن بیست و یکم با استمرار فروپاشی رژیم های موروثی و دیکتاتوری، بحران ها و نیروهای انتقادی اسلام سیاسی نقش مهمی در مهندسی سیاسی و آینده آن بازی خواهند کرد. مرکز ثقل کنونی این روند، حوزه عربی- اسلامی منطقه غرب آسیاست که در اولویت علایق راهبردی قدرت های فرامنطقه ای قرار دارد، زیرا هرگونه دگرگونی در توازن قدرت و یا ساختار سیاسی کشورهای این منطقه، ضمن تاثیرات گسترده درون حوزه ای، عملا سبب لرزش های ژیوپلیتیکی نوینی در میان قدرت های ذی نفوذ و در سطوح مختلف روابط بین المللی می گردد. این قیام ها درکشور یمنکه از یک موقعیت سوق الجیشی در تامین منافع استراتژیک قدرتهای جهانی برخوردار است،از سال 2014 به بعد با مداخلات نظامی آل سعود و به نیابت از قدرتهای ذینفع، عملا درجبهه های داخلی و مرزی درگیرجنگهای فرسایشی متعدد شده که این امر منجر به گسترش روزافزون فقر سراسری در میان مردم مسلمان یمن و ایجاد ویرانیهای فراوان در زیرساختهای گوناگون آن کشور گردیده است. اما اکنون با فراهم شدن زمینه های سیاسی اولیه برای بازگشت ثبات سیاسی نسبی به کشور یمن، هرگونه بررسی و درک جامع از افق صلح و آرامش احتمالی در این کشور، اولآ مستلزم آگاهی و شناخت عمیق از علل گوناگون این بحران و بخصوص تحلیل و تبیین علایق راهبردی و مطالبات ژیوپلیتیک مداخله کنندگان متعدد در امور آن کشور است و ثانیآ نیازمند بررسی و پیش بینی سناریوهای احتمالی در سرنوشت سیاسی مردم یمن است. لذا این مقاله با تحلیلوبررسیعلایق راهبردی قدرتها در جهان اسلام و نیز تاکید بر شناخت مجموعه ای از شرایط سیاسی- فضایی حاکم بر علل مداخلات بازیگران سطوح مختلف ملی، منطقه ای و فرامنطقه ای موثر در تحولات کشور یمن، در پی آن است که با تبیین سناریوهای محتمل، تصویری تحقیقی از شرایط میدانی و چشم انداز ساختار سیاسی آن کشور را عرضه نماید.

کلیدواژه ها:

جهان اسلام ، رویکردهای سیاسی ، علایق راهبردی قدرت ها ، تحولات ییوپلیتیکی ، حوزه عربی اسلامی ، بازساخت اجتماعی ،