تحلیل ابعاد عملکردی سازمانهای مسئول در روند پاسخگویی به آتش سوزی انبار روغن موتور شهر قزوین

در ساعت 18:19 مورخه 93/02/16 در شهر قزوین یک انبار روغن موتور خودرو با زیربنای 900 مترمربع دچار آتش سوزی گردید. نوع سازه انبار روغن، سوله اسکلت فلزی – آجری بود که حدود 1000 تن مشتقات نفتی قابل اشتعال به ارزش حدودی 8.000.000.000 تومان در انبار دپو شده بود. متعاقب تماس شهروندان با 125 مبنی بر وقوع حریق در انبار روغن )ساعت )18:19، اکیپهای عملیاتی از ایستگاه های شماره 3 و 6 و 7 به محل اعزام )ساعت )18:20 و در )ساعت )18:23 در محل حضور یافتند. با توجه به گستردگی حریق 22 دستگاه خودروی عملیاتی سازمان از 7 ایستگاه سازمان به محل اعزام شدند. به منظور رعایت جنبه های احتیاطی و پشتیبانی از شهرهای مختلف استان و خارج استان درخواست کمک شد. حریق در ساعت 03:30 بامداد مهار و در ساعت 07:33 صبح اتمام عملیات اعلام گردید. خسارات مالی وارده بر سازمان آتشنشانی در حدود یک میلیارد ریال برآورد گردید. در این حادثه دو مورد مصدومیت سرپایی شهروندان و یک مورد مسمومیت تنفسی عوامل آتش نشان گزارش گردید. در این مطالعه هشت مصاحبه نیمه ساختاریافته با کارکنان سازمانهای مسئول درصحنه حادثه انجام شد. تحلیل یافته های کیفی با استفاده از روش گرانهایم و لاندمن )2004( صورت گرفت. همچنین اسناد و گزارشهای موجود مورد تحلیل محتوا قرار گرفت.حضور به موقع کلیه سازمانهای درگیر در مدیریت حادثه، اعزام تیم سلامت روان، اعلام آماده باش سه بیمارستان جنرال شهر قزوین، ایجاد کانال ارتباطی بیسیم بین سازمانها، استقرار تیم پست فرماندهی حادثه درصحنه، ایمن سازی محیط از طریق تخلیه ساکنین همجوار و قطع برق و گاز جزء نکات مثبت حادثه بود. توجه بیشتر مردم و مسئولین به موضوع فرهنگ سازی و آموزش همگانی، افزایش درک خطر دستگاه های خدمترسان در قبال وجود اماکن پرخطر شهری، ضرورت انجام مطالعات بیشتر، توجه به بروز رسانی تجهیزات، رفتارشناسی صحیح حریق و انتخاب سیستم تدافعی و سپس تهاجمی جهت اطفای آتش و اقدام به موقع جهت جلوگیری از سرایت روغنهای شناور در جویهای آب به سمت باغستانهای سنتی از دیگر نقاط قوت بودند. هماهنگی نامناسب بین سازمانی، شناسایی ناکافی واحدهای صنعتی پرخطر شهری، نداشتن نقشه مخاطرات، عدم رعایت نکات H در کارگاه روغن، نبود تشکلهای مردم محور درزمینه مدیریت بحرانهای زیست محیطی از نقاط ضعف قابل مشاهده بودند.همچنین دیگر نقاط ضعف قابل مشاهده شامل این موارد بود: عدم برخورداری از مانورهای بین سازمانی درزمینه اطفای حریق کانونهای صنعتی، عدم فرماندهی واحد حادثه، ارتباطات شخصی به جای تعاملات سازمانی، حضور چندین ساعته مدیران ارشداستانی درصحنه حادثه همراه با اظهارنظرهای غیر، اطلاع رسانی نامناسب حادثه، تجمع غیرضروری مردم، ترافیک خودروها، عدم تجهیزات کاربردی اطفای حریق در نزد سازمانهای همکار و پشتیبان، نداشتن سخنگوی واحد، نداشتن تجهیزات اطفای حریق جهت سازه های بلندمرتبه و مدرن، نداشتن بالگرد، سیاستزدگی در مدیریت بحران، کثرت سازمانهای ارائه دهنده خدمات اضطراری، بی توجهی به اصول پیشگیری و آمادگی در مدیریت بحران.نتیجه گیری و پیشنهاد ها: رعایت نکات مهمی شامل اصول انبارداری، تجهیز و مدرن کردن امکانات اطفای حریق، آموزش اصول اولیه مدیریت بحران جهت مدیران سازمانی در سطوح مختلف، هماهنگی بین سازمانی، لزوم انجام مانورهای بین سازمانی، تشکیل سازمان واحد مدیریت بحران، امنیت صحنه حادثه، شناسایی نقاط پرخطر و حادثه خیز همگی در کاهش خسارات پیش رو نقش مهمی ایفا میکنند.

کلیدواژه ها:

آتش سوزی ، انبار ، مواد اشتعالزا ، قزوین ، مدیریت خطر