تأثیر جامعه مدنی و سازمانهای غیر دولتی در کاهش خسارت های ناشی از زلزله

سازمانهای غیر دولتی در نظم نوین جهانی علاوه بر اینکه به عنوان نمودی از دموکراسی در جوامع مطرح می شوند بـه عنـوان نهادهای موازی دولت بخشی از باراجر ایی دول ت را به عهده می گیرند با توجه به ماهیت مردمـی بـودن ایـن سـازمانها در واقـع ارگان نظارتی مردم به فعالیتهای دولت در جهت اجرای خواسته های آنها نیز به شمار می روند . کشور ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه خاص تکتونیکی کره زمین همواره شاهد وقوع زمین لرزه های م خرب و شدید بـوده اسـت از سـوی دیگـر بـه دلیـل ساختار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر آن کاهی شاهد تشدید خسارتهای ناشی از زمین لرزه به دلیل سـوء مـدیریتها و نیز عملکرد نادرست نیروهای مردمی به هنگام وقوع شرایط بحران بـوده ایـم . کـاهش خـسارتهای ناشـی از زلزلـه در چنـین کشوری نیازمند همکاری تمام ارگانهای دولتی و غیر دولتی با یکدیگر است . چرا که دولت به تنهایی کنترل آسی ب هایی در این وسعت و نیز آموزشهای همگانی و عمومی در سطح جامعه را ندارد و از طرف دیگر در کشور ایران به دلیل وابـسته بـودن تمـام سازمانها و ارگانهای مرتبط با فعال یتهای عمرانی و ساخت و ساز به دولت امکان نظارت بیطرف بر این فعالیتها وجـود نـدارد . در این بین سازمانهای غیر دولتی می توانند به عنوان ناظر بیطرف به نقد فعالیتهای عمرانـی و مراحـل مختلـف سـاخت و سـاز و بازسازیها و نیز در مراحل مختلف امدادرسانی و کاهش آلام ناشی از پد یده زلزله و سـایر حـوادث طبیعـی عمـل کننـد . قبـل از پرداختن به نقش سازمانهای غیر دولتی ابتدا به ارائه تعاریفی از سازمانهای غیر دولتـی جامعـه مـ دنی، بحـران ، و مـدیریت بـر بحرانهای پس از زلزله در ایران و نیز ارائه تصویر کلی از نظام حاکم بر ساخت و ساز در ایران می پردازیم . سازمانهای غیر دولتـی : در تعاریف جهانی سازمانهای غیر دولتی شامل جمعیت ها، گروهها و نهادهای انسانی و خودجوش و برآمده از مردمی هـستند ، که مهمترین شاخص خود را در استقلال لذا دولت تعیین می نمایید . امروزه سازمانهای غیر دولتی بـا فعالیـت غیـر انتفـاعی و داوطلبانه در جهت رفاه و خدمات عمومی به انجام فعالیت می پردازند . این سازمانها بنا بر تعریف بانک جهانی در کاهش دردهـا و افزایش منافع فقر ا و حفظ محیط زیست ، تامین خدمات اجتماعی و توسعه اجتماع ملی فعال هستند . جامعه مـدنی : جامعـه ای است که در آن روابط مردم با هم و مردم با دول ت و نهادهای دولتی از یکسو و بـالعکس بـر اسـاس قـانون تنظـیم و مرتـب گردیده است که سازمانهای غیر دولتی شفاف ترین نهادهای جامعه مدنی می باشند . تعریـف بحـران و مـدیریت بحـران : بحـران عبارتست از عدم انطباق بین نیازها و منابع ، بدین معنی کـه در شـرایط عـادی تـوازن بـین نیازهـای جامعـه از یـک طـرف و توانمندیها و منابع موجود از طرف دیگر برقرار است . با بروز شرایط بحرانی که می تواند نتیجه بروز هر اتفاق غیر عـادی و پـیش بینی نشده طبیعی و غیر طبیعی همچون زلزله، سیل، طوفانهای بزرگ، جنگ و .... باشد به دلیل شرایط خاصی کـه بـر جامعـه تحمیل می شود د یگر شاهد توازن بین نیازها و منابع نخواهیم بود . با بروز شرایط بحران توانمندیها و به دلیـل آسـیب دیـدگی زیر ساختها به شدت کاهش می یابد که معمولاٌ با روانه کردن کمک به مناطق بحران زده سعی در جبران این است منـابع مـی کنند . مدیریت بحران : یعنی بازگرداندن تعادل دوباره بین منابع و نیازها که کاملاٌ مشهود است که سه ابزار مهـم بـرای برقـراری شرایط موازنه وجود دارد : افزایش منابع کاهش نیازهاجابجایی تکیه گاه ( شرح در اصل مقاله ) بحث و نتیجه گیری : با کمی دقت به سادگی می توان دریافت که سازمانهای غیر دولتی تا چه اندازه می توانند نقش بـ زرگ و مهمـی را در تمـام مراحـل کـاهش خسارتهای ناشی از زلزله داشته باشند . چه سازمانهای دولتی متخصص در زمینه زلزله چه سایر سازمانهای غیـر دولتـی کـه در زمینه های فرهنگی ، اجتماعی و ... فعالیت می کنند چرا که زلزله مشکلی است که تمام جوانب یک جامعه را تحت تـاثیر قـرار می دهد . لازم به یادآوریست که دید کلان دولت در رابطه با مدیریت بحران از بالا به پایین است بدین ترتیب که در این دیدگاه مردم جامعه افرادی هستند که باید در صورت بروز بحران به آنها سرویس دهی گردد و این چیزی است که در ساختار مدیریتی نظام مدیریت بحران کشور همواره ب ه عنوان اصل به آن توجه می گردد ولی در نظام مدیریتی شناور مـدیریت در تمـام سـطوح پخش می شود و این تنها راه و گزینه ای است که می تواند در کشور پهناوری چون ایران پاسخگو باشد در پایان بـه عنـوان راه کار مدیریتی پیشنهاد می شود که با ارج نهادن به فعالیتهای داوطلبانه سازمانهای غیر دولتی سـعی در ارائـه امکانـات بـه ایـن سازمانها در ج هت اشاعه فرهنگ مقابله با زلزله در کل کشور ایران گردد و در این بین به سازمانهای غیـر دولتـی متخـصص در این زمینه به عنوان محورهای آموزشی به سایر سازمانها نگریسته شود

کلیدواژه ها:

اثر بخشی ، جامعه مدنی ، سازمانهای غیر دولتی ، کاهش ، خسارت زلزله