ارزیابی وضعیت و ارائه راهکارهایی برای تعادل بخشی به نظام شهریخراسان شمالی

بسیاری از کشورهای در حال توسعه جهان از جمله ایران در پی رشد و توسعه اقتصادی و کالبدی نامتوازن در سده حاضر دچار تمرکز شدید و نابرابری و عدم تعادل در ساختار فضایی و کالبدی خود شده اند. برهم خوردن نظم توزیع جمعیت و خدمات میان سکونتگاه های شهری کشور سبب هدر رفتن منابع و بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی بسیاری خواهد بود.از این رو شناخت و ارزیابی وضعیت نظام شهری در کشور و مناطق مختلف آن پیش از هرگونه برنامه ریزی فضایی و منطقه ای کارا و سودمند خواهد بود. روش این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و بر اساس آن مطالعه و بررسی شبکه شهری در استان نوپای خراسان شمالی به کمک روش ها و مدل های سنجش تمرکز (مانند ضریب آنتروپی ، شاخص هرفیندال و منحنی لورنتز)و شاخص های نخست شهری (مانند قاعده چهار شهر ، شاخص مهتا و قانون زیپف) نشان می دهد که این استان در آغاز دهه 1390 هنوز به طور نسبی نظام سلسله مراتب شهری مناسب و متعادلی دارد. اما با توجه به تأسیس شهرهای کوچک و کم جمعیت (به ویژه با تبدیل روستاهای بزرگ به شهر) و همچنین خدمات و امکانات جدیدی که به استان اختصاص می یابد ممکن است در آینده نزدیک دچار عدم تعادل در نظام شهری خود گردد. به همین سبب ضروری است با دقت در نحوه توزیع خدمات و در پیش گرفتن راهکارهایی در برنامه ریزی های فضایی و منطقه ای برای استان، تقویت شهرهای رتبه دوم و سوم و حمایت از شهرهای کوچک نظام شهری ، از تبدیل شهر بجنورد (مرکز استان خراسان شمالی)به شهر مسلط منطقه و شکل گیری نابرابری های احتمالی در فضای استان پیشگیری شود

کلیدواژه ها:

سلسله مراتب شهری ، نخست شهری ، قانون رتبه اندازه ، خراسان شمالی