ارزیابی قابلیتها و مخاطرات محیطهای شهری نمونه موردی: شهر بیرجند

توسعه روزافزون شهرها، متاثر از رشد بی رویه جمعیت و مهاجرت روستائیان به آنها، مشکلات و تنگناهای متعددی را برای این نواحی به وجودآورده است. به خصوص توسعه این مناطق بسیاری از لندفرم ها را دستخوش تغییر کرده است و پاسخ ژئوسیستم ها، جلوه هایی از مخاطراتژئومورفولوژیک چون نشست، فعالیت گسل، سیل و موارد مشابهی است که ساکنین نواحی شهری را تهدید می کند. این شرایط برای شهرهاییکه قبل از این هم با تنگناهای متعدد طبیعی و انسانی مواجه بوده اند، بسیار جدیتر است. شهر بیرجند که در سالهای اخیر به مرکزیت استان خراسان جنوبی ارتقا پیدا کرده است، به دلیل پذیرش تحولات متاثر از این روند و همچنین حاکمیت خشکسالی بر استان که زمینه مهاجرتگسترده روستائیان را فراهم آورده، شرایط ویژه ای پیدا نموده است. به طوری که این شهر در طی 05 سال اخیر جمعیت خود را 13 برابر ووسعت را نیز به 32 برابر افزایش داده است. این در حالی است که این شهر ضمن ارائه خدمت به حدود یک میلیون نفر جمعیت حوزه نفوذ،سالانه 12 میلیون نفر از زائران و مسافرین محور ارتباطی شرق کشور را سرویس دهی می کند. به همین منظور، هدف این بررسی و مطالعهشرایط شهر بوده است. این تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده و داده های مورد نیاز با استفاده اسناد و مدارک اداری و بررسیهای میدانی گردآوری شده است و با استفاده از مقیاس های مختلف به خصوص طیف لیکرت کمی سازی گردیده است. برای تجزیه و تحلیلداده ها ضمن بهره مندی از نرم افزارهای مختلف، از مدل هیبریدی سوات و تحلیل شبکهای ) SWOT-ANP ( بهره برداری شده است. نتایج به دست آمده از جداول و تحلیل عوامل استراتژی در مدل ترکیبی SWOT-ANP نمایانگر برتری قابلیتهای طبیعی انسانی بر مخاطرات بوده -است. به طوری که نتیجه نهایی از ارزیابی و سنجش عوامل داخلی و خارجی بیانگر ارایه راهبردهای کلان در قالب استراتژی تهاجمی است

کلیدواژه ها:

توسعه شهری ، مخاطرات طبیعی ، محیط زیست ، مناطق شهری ، شهر بیرجند