واکاوی همدیدی و ترمودینامیکی شدت بارشهای زمستانه در غرب میانی ایران

بارش، به عنوان وردشپذیرترین متغیر آب و هوایی، نقش تعیینکننده ای در کشاورزی و منابع آبی هر منطقه ای ایفا می کند. در منطقه غرب میانی ایران، که یکی از قطبهای اصلی کشاورزی این کشور به شمار میرود، وردش پذیری مکانی-زمانی بارش، نمود بیشتری دارد. نظر به اینکه بیشتر بارشهای این منطقه، در دوره سرد سال رخ میدهد، شناسایی الگوهای جوی مؤثر بر رخداد بارشهای دوره گفته شده، از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف واکاوی همدیدی و ترمودینامیکی این الگوهای تأثیرگذار بر شدت روزانه بارشهای زمستانی در منطقه غرب میانی ایران انجام شده است. جهت دستیابی به هدف موردنظر، از متغیرهای آب و هوایی ارتفاع ژئوپتانسیل و فرارفت تاوایی تراز 500 هکتوپاسکال، وزش رطوبتی تراز 850 هکتوپاسکال و نیز نیمرخهای عمودی بیهنجاری دمایی مربوط به روزهای انتخاب شده همراه با بارشهای باران و یا برف ماههای ژانویه بر فراز منطقه غرب میانی ایران، استفاده شده است. یافتههای پژوهش انبی ، گر نقش کلیدی ناوه شرق دریای مدیترانه در ایجاد بارشهای منطقه غرب میانی ایران و تأثیرگذار بودن موقعیت قرارگیری مرکز ناوه، عمق و راستای محوری آن بر شدت ریزشهای جوی منطقه است. شکلگیری چنین شرایطی، رابطهای تنگاتنگ با شدت و گستره فعالیت پشتهای دارد که در غرب ناوه گفته شده قرارگرفته است. گسترش شمالسوی این پشته به عرضهای جنبقطبی، فرارفت هوای سرد این مناطق به مرکز ناوه را به همراه داشته است.سپس با افزایش فرارفت تاوایی مثبت، سبب تقویت صعود و تشدید ناپایداری در منطقه واگرایی بالایی ناوه یا همان منطقهای شده که در همه روزهای بارشی بر فراز غرب میانی ایران قرارگرفته است. وجه تمایز الگوهای جوی در رخدادهای باران و برف، ایجاد وضعیتهای شبهبندالی و شکلگیری مرکزی کمارتفاع با هسته سرد در تراز میانی جو بر فراز منطقه شرق دریای مدیترانه و یا موقعیتی نزدیک به غرب ایران بوده است. پیامد چنین شرایطی، افزایش سرمایش ترازهای مختلف جوی در منطقه غرب میانی ایران در روزهای برفی در مقایسه با روزهای بارشی باران بوده که این وضعیت به شکل بارزتری در روز رخداد برف سنگین، پدیدار شده است.

کلیدواژه ها:

واکاوی همدید و ی ترمودی کینام ی ، باران و برف ژانو هی ، ناوه شرق مدیترانه ، الگوها ی شبهبندال ، ی غرب میانی ایران