بررسی امکانات زبان مجازی در خلق طنز (مطالعه موردی: تشبیه در آثار جمالزاده)

مقصود از زبان مجازی تمامی موارد هنجارگریزی از زبان معیار است. این زبان به طور گسترده در شعر به کار می رود و درنثر مخصوصاً نثر داستانی برای القای مفهوم، تاثیر گذاری، بیان غیر مستقیم واقعیت و نیز برجسته سازی کاربرد دارد. در اینپژوهش که نوعی پژوهش متن بنیاد است و ماهیت سبک شناختی دارد، نویسنده بر آن است با بررسی یکی از نمودهای زبانمجازی تشبیه در سه مجموعه داستان جمالزاده «یکی بود و یکی نبود»، «غیر از خدا هیچ کس نبود» و شاهکار ج 2»،ضمن شناخت سبک نویسندگی و کشف زیبایی های نثر او، شیوه ی بهره گیری وی را از این زبان در خلق طنز ارزیابی کند.نثر جمالزاده در میان داستان نویسان معاصر تشخص سبکی دارد و هر چند عنوان پدر داستان نویسی کوتاه ایرانی را دارد،نویسنده ی دیگری نتوانسته است به زبان او نزدیک شود. این تمایز به دلیل توانایی فراوان جمالزاده در کاربرد زبان مجازی درداستان نویسی است. جمالزاده از امکانات زبان مجازی به طور گسترده و متنوع بهره میگیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد کهشیوه استفاده جمالزاده از تشبیه در خلق طنز سبب شده که انواع مختلفی از جمله تشبیهات توصیفی، کنایه ای، عامیانه،باورهای مردمی و تلمیحی در آثار او دیده می شود. از سوی دیگر به دلیل انتخاب مشبه به از حوزه هایی چون ابزار و آلات،پدیده های نوظهور و حیوانات خلاقیت جمالزاده در خلق طنز برجسته می شود.

کلیدواژه ها:

زبان مجازی ، داستان کوتاه ، تشبیه ، سیدمحمد علی جمالزاده