بایسته های مدیریتی حاکم اسلامی در مجالس وعظ نجم الدین رازی ( با تاملی بر مرصادالعباد)

بر پایی مجالس وعظ و به تعبیری مجلس گویی در ایران پس از اسلام یکی از رسم های کهن و راهی برای فهم و تعلیم اعتقادات دینی، عرفانی، اجتماعی و سیاسی شمرده می شده و این شیوه در ادبیات دینی و تعلیمی هر قوم مقامی ممتاز داشته است. در این مجالس گوینده سعی داشته عالی ترین اندیشه ها را به وسیله ی ساده ترین اشکال منطقی به شنونده القاء کند. واعظان و سخنوران این مجالس در کنار داشتن اطلاعات کافی و وافی از علوم شرعی زمانه، از زبان و بیانی نیکو و شیوا برخوردار بودند و به نیکی مطلب خویش را به فراخور فهم شنونده و به مقتضای حال بیان می کردند تا سب تهییج نفوس و انبساط خاطر او را فراهم سازند. در این جا بود که واعظان ماهر به شهرتی عظیم دست می یافتند که علاوه بر اقبال عموم مردم، صاحبان مکنت و ارباب قدرت نیز به آنان توجه می کردند و تحت تاثیر کلام و نفوذ معنویت آنان قرار می گرفتند. در این میان نجم الدین رازی نویسنده ی کتاب مرصاد العباد از این نادره سخن ورانی است که بر این شیوه رفته است و سعی کرده در آراء و اندیشه های خویش بین عرفان و سیاست مناسبت و پیوند بزند. او به شیوه وعاظ و مجلس گویان به تبیین حاکمیت می پردازد و با استناد به آیات و روایات و حکایاتی به اوصاف و ویژگی های اخلاقی حاکم اسلامی و چگونگی حاکمیت او پرداخته است. این مقاله نیز در راستای بررسی و تحلیل همین موضوع به رشته تحریر درآمده است.

کلیدواژه ها:

عرفان ، مجلس گویی ، نجم رازی ، سیاست ، مدیریت ، اخلاق حاکم