مطالعه ی تطبیقی کتیبه های مساجد جامع عتیق، جامع وکیل و نصیرالملک

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,349

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

ICOAC01_433

تاریخ نمایه سازی: 9 مرداد 1395

چکیده مقاله:

در معماری ایرانی کتیبه به خصوص در بنای مساجد، به عنوان جزء مهمی از اجزا معماری در مقام تزئینات ایفای نقش می کند. کتیبه ها معمولاً ترکیبی هستند از خطوط اسلامی- ایرانی و بعضاً نقوش تزیینی اسلیمی و ختایی که به شیوه های کاشیکاری)معرق و هفت رنگ(، آجرکاری و حجاری سنگ اجرا شده اند. حضور خط و هنرخوشنویسی که از والاترین هنرهای اسلامی به شمار می رود، کتیبه را جایگاه ویژه ای بخشیده و محلی برای بیان مستقیم معنا شده است مساجد جامع عتیق، وکیل و نصیرالملک سه مسجد شیراز مربوط به سه دوره ی متفاوت اند، که هریک با سبک معماری ویژه کتیبه هایی از دوران های مختلف را در خود جای داده اند و قواعد به کار رفته در اجرای کتیبه ها دارای تفاوت ها و تشابهاتی است و از این سبب موارد مناسب و حائز اهمیتی برای مطالعه موضوع کتیبه نگاری در معماری می باشند. بدین منظور پژوهش حاضر به دنبال شناخت ومستندسازی چگونگی تفاوت ها و تشابهات و علل آن در کتیبه های سه مسجد یاد شده می باشد و جهت گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی)مشاهده و مستندنگاری( استفاده نموده است. این پژوهش موردی- مقایسه ای بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی شکل گرفته است. 63 کتیبه مورد بررسی قرار گرفته در مسجد جامع عتیق و 05 کتیبه در مسجد جامع وکیلو 02 کتیبه در مسجد نصیرالملک نشان داد که، خط و کتیبه علاوه بر عنصر تزئینی در بنا، به عنوان جزئ لاینفک از معماری نیز می باشد. از آنجا که موقعیت مکانی کتیبه ها از پراکنده گی برخوردارند، لیکن در هر سه مسجد، ضلع شمالی )سمت قبله( و جنوبی بیشترین اقبال را برای کتیبه نگاری داشته است. نوع خطوط متنوع و بنابه تکنیک اجرایی کتیبه و مضامین آنها و همینطور سبک هنری دوران در معماری و خوشنویسی متفاوت می باشند

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مهین سهرابی نصیرآبادی

استادیار، دکتری پژوهش هنر، گروه صنایع دستی، دانشکده هنر دانشگاه الزهرا(س)

طیبه مهاجر

دانشجوی کارشناسی ارشد صنایع دستی، گروه صنایع دستی، دانشکده هنر دانشگاه الزهرا(س)

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افشار، ایرج، 1373، یادگارهای یزد، چاپ دوم، تهران، انتشارات انجمن ...
  • ایمانی، فاطمه، مجیدی، فاطمه السادات، 1393، مقایسه تطبیقی ویژگی های ... [مقاله کنفرانسی]
  • I3] بهروزی، علی نقی، 1348، تاریخچه _ شرح آثار معماری ...
  • بهروزی، علی نقی، 1349، تاریخچه ساختمان و شرح آثار تاریخی ...
  • احسینی فسایی، حاج میرزا حسن، 1382، فار سنامه نا صری، ...
  • آفرصت الدوله شیرازی، محمد نصیر، 1377، آثار عجم، جلد دوم. ...
  • کمالی سروستانی، کوروش، 138، مساجد تاریخی شیراز، انتشارات سازمان میراث ...
  • مکی نژاد، مهدی، مجموعه مقالات خوشنویسی، 1386 ...
  • آنسل شریف. افسانه، 1378، کاربرد خط در گرافیک، انتشارات راه ...
  • نمایش کامل مراجع