روند پیدایش حمام های اسلامی

برای پژوهش درباره پیدایش و تکوین حمام های اسلامی باید مسئله حمام و استحمام در پیش از اسلام بررسی شود. در ایران پیش از اسلام ساخت گرمابه مخالف با شئونات دینی زردشتی بوده و نحوه استحمام با آنچه در دوران اسلامی شاهد آنیم متفاوت بوده است. گناه بودن استفاده از گرمابه های غیر زردشتیان و شیوه تطهیر خاص زردشتیان قبل و بعد از اسلام که به دلیل قداست آب نزد آنان است، خود گواه بر این ادعاست. حال آنکه همزمان با ممنوعیت ساخت گرمابه در ایران در امپراطوری روم گرمابه های و سیع و مجللی ساخته می شدند که مخصوص قشر خاصی از جامعه ارتشیان و اشرافیان- بوده است. چنین وضعی در امپراطوری بیزانس نیز ادامه داشته، شواهد باستان شناسی نشان می دهد که تا ظهور اسلام نیز این گرمابه ها البته در گونه ای کوچکتر از حمام های رومی در شهرهای مختلف سرزمین سوریه وجود داشته است. این حمام ها به احتمال زیاد مرجعی برای معماران اسلامی در اوایل اسلام بوده اند و به خصوص با پایتخت قرار دادن دمشق توسط امویان این تاثیرپذیری پررنگ تر شد. اولین حمام در اوایل اسلام که بعدها الگوی ساخت حمام های اسلامی شد؛ در سوریه ساخته شده اند که هم در طرح و هم در تکنیک ساخت به وضوح ادامهحمام های دوره باستانی متاخر در سوریه هستند.

کلیدواژه ها:

معماری اسلامی ، حمام ، تطهیر ، دین زردشتی