بررسی اهمیت احیای ترابری آبی در آبراهه های داخلی

حمل و نقل از طریق رودخانه یکی از قدیمیترین اشکال ترابری در دنیای قدیم بوده است. در تمدنهای باستان رودخانه هایی مانند نیل، فرات، کنگ و دانوب برای این امر مورد استفاده قرار می گرفتند و سابقه ناوبری در آبراههای اروپا به سال 793 میلادی بر می گردد، در حالیکه در ایران سوابق کشتیرانی بر روی رودخانه های کارون، بهمنشیر و اروند به حدود قرن 19 میلادی می رسد. سامانه های مختلف حمل و نقل به انواع مختلفی از قبیل حمل و نقل جاده ای، ریلی، هوایی، ابی، پیوسته ترکیبی تقسیم بندی می شوند. در مقایسه سامانه های مختلف ترابری ملاکهایی نظیر مصرف انرژی هزینه واحد حمل (تن کیلومتر) ، ظرفیت حمل، مسایل اجتماعی – اقتصادی و اثرات زیست محیطی مد نظر قرار می گیرند. در یک بررسی کلی کمترین میزان مصرف انرژی مربوط به حمل و نقل آبی است. ارزش گرمایی سوخت مصرفی به ازای هر تن، کیلومتر در حمل و نقل آبی 87BTU و نظیر آن برای سامانه های خط لوله، راه آهن، جاده و هواپیما به ترتیب 102، 341، 853، 7266 بر حسب BTU می باشد. از حجم ترافیکی یک کشتی 1200 تنی معادل است با 40 واگن 30 تنی و 60 کامیون 20 تنی و از نظر اثرات زیست محیطی کمترین آسیب مربوط به حمل و نقل ابی است. در اینمقاله به آبراهه های معروف دنیا نظیر آبراه سنت لورنس به طول 3700 کیلومتر در منطقه مرزی آمریکا و کانادا ، کانال سون – راین در منطقه مرزی بین فرانسه، آلمان و سوئیس، کانال ولگا – دن بطول 101 کیلومتر در روسیه، کانال ترال هاتان به طول 82 کیلومتر در سوئد و کانال راین – ماین – دانوب به طول 171 در آلمان اشاره شده و مشخصات کلی آنها مورد بررسی قرار خواهند گرفت. با توجه به جایگاه ترابری آبی در دنیای امروز جای آن دارد که در مورد احیای ترابری در آبراهه های داخل کشور تامل شود. در این راستا استان خوزستان با توان اقتصادی بالا و وجود رودخانه کارون موقعیت ممتازی داشته و مزایا احیای ترابری آبی در آن و مزایا نسبی احداث آبراهه کشتیرانی در کارون مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.